ماهنامه صبا
در این گزرش به برسی 10 فیلم ستایش شده در جهان عرب پرداخته ایم.
کَفَرناحوم (Capernaum) |
«پرفروش‌ترین فیلم جهان عرب»
درامی لبنانی به نویسندگی، کارگردانی و بازی نادین لبکی. کفرناحوم حکایت پسری‌ست نوجوان از یک خانواده فقیر که برای امرار معاش و حمایت برادر و خواهرانش، هر روز در خیابان‌ها کار می‌کند. داشتن روحیه حامی در او به شدت چشمگیر است و بزرگترین عشق زندگی‌اش خواهر یازده ساله‌اش، سحر است و او نگران این موضوع است که والدینشان از بالغ شدن سحر بویی ببرند چراکه می خواهند در ازای وجه ناچیزی او را به عقد مرد سن و سال دار در بیاورند.
این فیلم توانست جایزه‌های بین‌المللی بسیاری را از آنِ خود کند. حضور این فیلم در جشنواره کن و همچنین جایزه اسکار، باعث جلب توجه مخاطبین و منتقدین شد. این فیلم برای رقابت در کسب نخل طلا هفتاد و یکمین جشنواره فیلم کن انتخاب شد که جایزه هیئت داوران جشنواره فیلم کن را از آن خود کرد. کفرناحوم همچنین نامزد دریافت بهترین فیلم خارجی زبان اسکار نیز بوده است.
زین الرافعی بازیگر نقش اول فیلم در جشنواره فیلم نیو مکزیکو عنوان بهترین بازیگر جوان و در جشنواره بین‌المللی فیلم آنتالیا عنوان بهترین بازیگر را به دست آورد، او همچنین در جشنواره فیلم آسیا پاسیفیک برای عنوان بهترین اجرای یک بازیگر کاندید شد.
این فیلم در جشنواره‌های خارجی معتبر، جوایز بسیاری دریافت کرد و در سطح بین‌المللی بسیار خوش درخشید و به عنوان پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای عرب و یکی از بهترین فیلمهای عربی جهان اعلام شد.
فیلم هلیوپولیس (Héliopolis)
«دیدگاه متضاد دو نسل»
داستان فیلم «هلیوپلیس» که نامش را از اسم قدیمی شهر قالمه الجزایر گرفته به دو ساعت زندگی یک خانواده الجزایری چند روز پیش از تظاهرات ۸ می ۱۹۴۵ برمی‌گردد، جایی که در آن پدر و فرزند خانواده دو دیدگاه متضاد درباره این رویداد ویژه دارند.
جعفر قاسم (زاده ۱۲ مه ۱۹۶۳) کارگردان، فیلمنامه نویس، تهیه کننده تلویزیون و فیلم الجزایری است. اولین کسی که کمدی کمدی را به الجزایر معرفی کرد، موفق ترین سریال ماه رمضان الجزایر را تولید کرد.
فیل آبی (The Blue Elephant) |
«یک فیلم اقتباسی موفق»
فیل آبی در ژانر درام، ترسناک و رازآلود است که در سال ۲۰۱۴ اکران شد. این فیلم از رمانی با همین نام اثر نویسنده معروف مصری احمد مراد اقتباس شده است و فیلمبرداری آن نیز در مصر انجام شد. اما تفاوت فیلم و رمان در پایان بندی آنهاست که بنا به سلیقه مخاطبان عوض شد. داستان این فیلم عربی درباره شخصی به نام دکتر یحیی راشد است که پس از مرگ همسر و دختر عزیزش دیگر میلی برای ادامه زندگی ندارد و لحظات خود را با قمار و مواد مخدر هدر می‌دهد. او پس از پنج سال مجبور می‌شود به بیمارستان روانی برود که خودش در آن جا کار می‌کرد.
منتقدان از حامد به عنوان یکی از پیشگامان سینمای نوین عرب و مصر اسم می‌برند. او با همان اولین ساخته سینمایی‌اش عمارت یعقوبیان به شهرت فراوانی رسید. داستان فیلم برگرفته از رمان پرفروش و تحسین‌شده علا الاسوانی است و ماجراهای گروهی از ساکنان یک آپارتمان در مرکز شهر قاهره را به تصویر می‌کشد. این درام اجتماعی هنوز هم به عنوان پرخرج‌ترین تولید سینمایی مصر شناخته می‌شود. اما همچنین یکی از موفق‌ترین و پرفروش‌ترین محصولات صنعت سینمای این کشور هم هست.
هشت سال بعد از این فیلم، حامد دوباره سراغ یکی از رمان‌های موفق کشورش رفت. او این بار فیل آبی اثر احمد مراد را با حال‌وهوای دلهره‌آورش انتخاب کرد. استقبال تماشاگران، فیلم را تبدیل به یک بلاک‌باستر کرد و دست بالا را در مراسم جشنواره اتحادیه فیلم مصر ۲۰۱۴ داشت و دست‌آخر، نُه جایزه از جمله بهترین فیلم و کارگردان را دریافت کرد.
بیروت غربی (West Beirut)
داستان یک کشتار حقیقی
آوریل ۱۹۷۵ جنگ داخلی در لبنان درمی‌گیرد. شهر بیروت به دو محدوده مسلمانان درغرب و محدوده مسیحیان در شرق تقسیم می‌شود. طارق در دبیرستان به همراه دوستش عمر درحال فیلمبرداری با دوربین سوپر ۸ است. او درابتدای صبح، سر صف با خواندن سرود عربی به جای سرود ملی به زبان فرانسوی، ایجاد اخلال می‌کند و از کلاس اخراج می‌شود؛ اما ناگهان صحنه کشتار عده‌ای شهروند توسط شبه‌نظامیان مسلح در خیابان را به چشم می‌بیند و اینچنین جنگ داخلی لبنان برای طارق آغاز می‌شود.
زیاد دویری نویسنده و کارگردان لبنانی متولد سال ۱۹۶۳ در بیروت است که از سال ۱۹۹۰ فعالیت خود را آغاز کرده است. وی کارگردانی و نویسندگی فیلمهای موفق بیروت غربی و توهین را بر عهده داشته است. این فیلم در ژانر درام، کمدی و عاشقانه و به دو زبان عربی و فرانسوی ساخته شده و از برترین فیلمهای عربی کمدی است. بیروت غربی در هفتاد و یکمین دوره جوایز اسکار به عنوان ورودی کشور لبنان برای بهترین فیلم خارجی زبان انتخاب شد، اما به عنوان نامزد پذیرفته نشد. فیلم توهین نیز با آی ام دی بی ۷.۷ از دیگر فیلمهای موفق این کارگردان نامدار است که در سال ۲۰۰۵ با استقبال گسترده در لبنان و فرانسه روبه‌رو شده بود.
اینک بهشت
«بهشت موعود»
سعید و خالد، دو جوان فلسطینی که از دوران کودکی با یکدیگر بودند اکنون دوستی خود را در یک گروه عملیاتی فلسطینی در نابلس در کرانه باختری ادامه می‌دهند. دوستی پایداری که شاید به زودی به پایان برسد. آن‌ها قصد دارند اولین و شاید به عبارت دقیق‌تر آخرین عملیات جهادی خود با پوشیدن جلیقه‌های انتحاری به انجام برسانند.
این فیلم پرمخاطب در ژانر درام، جنگی، جنایی و تریلر ساخته شده است. در زمان اکران توانست توجه منتقدان را به خود جلب کند و در سال ۲۰۰۶ در مراسم جایزه گلدن گلوب، موفق به دریافت جایزه بهترین فیلم خارجی زبان شد. در کارنامه افتخارات این فیلم کسب برنده‌ی بهترین فیلمنامه از جشنواره‌ی فیلم اروپا در سال ۲۰۰۵ و برنده‌ی بهترین فیلم خارجی از حلقه‌ی انجمن منتقدان فیلم ونکوور در سال ۲۰۰۵ نیز دیده می‌شود. اینک بهشت همچنین در مراسم اسکار نیز نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم خارجی زبان بود، اما موفق به کسب اسکار نشد. فیلم اینک بهشت، یکی از درخشان‌ترین فیلمهای کارنامه‌ی هانی ابو اسعد است. فیلمی راحت و روان که مدام بیننده را در تعلیق نگه می‌دارد و دیدگاه او را در مورد قضاوت کردن افراد، تغییر می‌دهد.
حالا کجا برویم
«یک سوال فلسفی»
در روستایی دورافتاده که اقوام و مذاهب مختلف دوشادوش یکدیگر زندگی می‌کنند، آتش اختلاف‌های فرقه‌ای برپا می‌شود و زنان روستا از هر دو طرف دست به یکی می‌کنند تا صلح برقرار شود. نادین لبکی، لیلا فواد، کلود مسوبا و آنتوانت النوفیلی در این فیلم ۱۱۰ دقیقه‌ای بازی کرده‌اند. این اثر جذاب یکی از پرفروش‌ترین و برترین فیلم های سینمایی عربی محسوب می‌شود که در سراسر دنیا حدود ۲۱ میلیون دلار فروش داشته است. فیلم با یک سوال تمام می‌شود: حالا کجا برویم؟
حالا کجا برویم محصول مشترک کشورهای ایتالیا، فرانسه، قطر، لبنان و مصر است و برای اولین بار در جشنواره فیلم کن سال ۲۰۱۱ به نمایش درآمد و به عنوان نماینده لبنان برای حضور در هشتاد و چهارمین دوره جوایز اسکار انتخاب شد، اما در فهرست نهایی قرار نگرفت. این فیلم که با بودجه‌ای بالغ بر ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار ساخته شده، عظیم‌ترین پروژه تاریخ سینمای لبنان بوده و رقیب فیلم فروشنده در رقابت‌های اسکار. حالا کجا برویم در جشنواره فیلم تورنتو، جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را بدست آورد.
عمر (Omar) |
«یک عاشقانه آرام»
داستان فیلم عمر درباره زندگی دو عاشق به نام‌های عمر و نادیه است. عمر کارگر نانوایی است و هر روز خود را در معرض خطر تیر سربازان اسرائیلی قرار می‌دهد و از دیوار امنیتی اسرائیل بالا می‌رود تا نامزدش نادیه را ملاقات کند. اما عمر در یک درگیری توسط سربازان اسرائیلی بازداشت می‌شود و تحت شکنجه‌های شدیدی قرار می‌گیرد. در این میان نیز ازدواجش با نادیه بهم می‌خورد و… هانی ابواسعد کارگردان فلسطینی فیلم «عمر» گفته است: این فیلم زندگی روزمره مردم فلسطین را به تصویر می‌کشد و الهام‌بخش من برای این فیلم داستان واقعی یکی از دوستانم بوده است.
فیلم فلسطینی «عمر» به کارگردانی «هانی ابواسعد» با کسب جایزه منتقدان جشنواره کن در بخش «نوعی نگاه» نخستین جایزه کن به سینمای عرب را دریافت کرد. این فیلم عاشقانه اولین بار در سال ۲۰۱۳ به نمایش درآمد و به جشنواره اسکار نیز راه یافت. این فیلم در کنار «گذشته»، ساخته اصغر فرهادی، یکی از ۹ فیلم حاضر در بخش نهایی نامزدهای جایزه اسکار فیلم غیرانگلیسی زبان ۲۰۱۴ بود و این جایزه نه به عمر رسید و نه به گذشته. این فیلم همچنین برنده جایزه سینمایی آسیا پاسیفیک ۲۰۱۳ شد.
یوم الدین
«خروج یک جذامیتـ»
فیلم «یوم الدین» داستان یک جذامی قبطی و شاگرد یتمیش را روایت می‌کند که برای نخستین بار محدوده قرنطینه‌شان را ترک می‌کنند تا در جستجوی آنچه از خانواده‌هایشان به جا مانده بپردازند.
فیلمنامه «یوم الدین» توسط ابوبکر شوقی نوشته شده است و تهیه آن را نیز Desert Highway پیکچرز و فیلم کلینیک بر عهده دارند. فیلم نخستین بار در ماه می امسال در بخش مسابقه جشنواره کن به نمایش در آمد و توانست جایزه فرانسوا شاله را از این جشنواره بدست آورد.
هالیوود ریپورتر پیش تر در نقد فیلم چنین نوشته بود: باید ابوبکر شوقی را که نیمی از او مصری و نیمی دیگر اتریشی است و در مدرسه هنر تیش واقع در نیویورک تحصیل کرده است برای بازگشت به زادگاهش مصر به منظور ساخت اولین فیلم بلند داستانیش و برای چرخاندن دوربینش به سمت جذام، موضوعی که به ندرت در سینما وارسی می شود، ستایش کرد. این عنوان همچنین به عنوان نماینده مصر برای حضور در نود و یکمین دوره جشنواره اسکار انتخاب شد، اما در نهایت نامزد دریافت جایزه نشد. به طور کلی این فیلم در دنیا مورد تحسین قرار گرفت و به عنوان یکی از بهترین فیلم های عرب زبان شناخته می‌شود.
ذیب (Theeb) | «بزرگسالی یک شبه»
سال ۱۹۱۶ و در بحبوحه جنگ جهانی اول در استان حجاز امپراتوری عثمانی، ذیب کودک صحرانشین تصمیم می گیرد با یک سرباز انگلیسی همسفر شود. در این سفر خطرناک، صحرا صحنه درگیری بین نیروهای شورشی و مزدوران مسلح است. ذیب برای زنده ماندن، باید تصمیم های سخت بگیرد و با کودکی و دنیای آن یکباره خداحافظی کند.
«ذیب» اولین فیلم بلند ناجی ابونوار، کارگردان اردنی فیلمی پرماجرا و روایتی از انتقام و بقا در صحرای اردن است. رویدادهای فیلم حول شخصیت محوری آن، پسر بچه ای می گذرد که قربانی کنجکاوی اش شده و ناگهان وارد دنیای بزرگسالی می شود. «ذیب» برنده جایزه بهترین کارگردانی از جشنواره ونیز شد و یکی از پنج نامزد دریافت اسکار در رشته بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان بوده است. این درام همچنین محصول مشترک ۴ کشور امارات متحده عربی، قطر، اردن، بریتانیا است که با استقبال چشمگیر مخاطبان جامعه عرب و بین الملل مواجه شد.
۳۰۰۰ شب
«زاده شده در زندانم»
داستان این فیلم درباره یک معلم جوان و تازه عروس فلسطینی است که پسرش را در زندان اسرائیل به دنیا می‌آورد و در آنجا برای حفاظت از او و زنده ماندنش، تمام تلاش خود را می‌کند.
کارگردان این فیلم ساکن لبنان است. این فیلم از روی یک داستان واقعی ساخته شده و به گفته کارگردان، این فیلم در یک زندان واقعی ساخته شده و در هیچ یک از بخش‌های گرفته شده مربوط به زندان از دکور صحنه استفاده نشده است. فیلم ۳۰۰۰ شب پیش از این در دیگر جشنواره‌های بین المللی از جمله تورنتو و جهان عرب، رقابت‌های فیلم مهر عرب و فستیوال بین المللی فیلم پالم اسپرینگ به اکران گذاشته است. این فیلم محصول مشترک کشورهای فلسطین، فرانسه، اردن و لبنان است و برای اولین بار در سال ۲۰۱۵ در جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو به نمایش درآمد و به عنوان نماینده اردن برای شرکت در هشتاد و نهمین دوره جشنواره اسکار معرفی شد، اما نامزد نشد.
هنوز دیدگاهی منتشر نشده است