به بهانه ساخت سریال های اقتباسی

زمانی برای اقتباس

رابطه فیلمسازان با حوزه ادبیات خوب شده است و می‌توان به رونق بیشتر اقتباس امیدوار بود. طبعا این یک معامله برد برد است.

---

 

به تازگی خبری منتشر شد مبنی بر این که سریال رویای نیمه شب که اقتباسی آزاد از رمانی به همین نام است کلید خورد. این سریال از محصولات جدید سازمان اوج است و کارگردانی‌اش را حسن آخوندپور برعهده دارد. در سال‌های اخیر کتاب‌های مختلفی مورد اقتباس چندین سریال تلویزیونی و خانگی قرار گرفتند که عمدتا موفق بودند. یاغی (سالتو)، زخم کاری (بیست زخم کاری)، سوران (عصرهای کریسکان)، تله تئاتر کاتب اعظم (اعترافات کاتب کشته شده) و… از این جمله هستند. در این گزارش نگاهی داریم به سریال‌های اقتباسی که در آینده پخش خواهند شد.

رویای نیمه شب؛ داستان عشقی متفاوت

حسین امیرجهانی فیلمنامه سریال رویای نیمه شب را نوشته که اقتباسی است آزاد از رمان عاشقانه مظفر سالاری. او در این کتاب ماجرای دلدادگی جوانی از اهل سنت به دختری شیعه مذهب را روایت می‌کند. موانعی بر سر راه وصال این دو زوج است و همین زمینه اتفاقات دراماتیک را فراهم می آورد. این رمان اولین بار سال ۱۳۹۵ منتشر شد که پس زمینه ای تاریخی دارد. حسن آخوندپور چندی پیش عشق کوفی را با درون مایه تاریخی ساخت و تسلطش بر این دست سریال ها را ثابت کرد. این پیش زمینه به همراه جذابیت های داستانی رمان رویای نیمه شب، از جمله نشانه های امیدوار کننده برای موفقیت سریال جدید او به حساب می آیند. رویای نیمه شب دومین تجربه همکاری آخوندپور با سازمان اوج است.

رویای نیمه شب، رویایی است از جنس عشق که در فضای مذهبی شهر حله در عراق، که زمانی جایگاه حوزه علمیه شیعه و زادگاه مجتهدان بسیاری بوده است، جریان دارد. این رمان در گونه ادبیات دینی قرار می‌گیرد. قرن سوم هجری است و در شهر حله کشمکش میان شیعه و سنی در جریان است؛ کشمکشی که حاکمان قدرت طلب به آن دامن می‌زنند. در این فضا هاشم که سنی است به ریحانه شیعه مذهب دل می‌بازد. موانع در راه این عشق بسیار است و هاشم می‌کوشد بر این موانع پیروز شود. عشق است که داستان را جلو می‌برد و در نهایت معجزه آن بر مشکلات ناشی از تفاوت مذاهب چیره می‌شود. نویسنده در تعلیق، فضاسازی و صحنه پردازی توانسته است موفق عمل کند. چاپ های متعدد این اثر نشان از استقبال مخاطبان دارد.

سووشون و سال‌های پرتنش جنگ جهانی دوم

تاریخ ادبیات معاصر را که ورق می‌زنیم به آثاری می‌رسیم که «یگانه» هستند. نمونه‌اش رمان سووشون اثر ماندگار سیمین دانشور است که اولین بار سال ۱۳۴۸ منتشر شد. نرگس آبیار از کارگردان‌های موفق سال‌های اخیر، سریالی به همین نام بر اساس رمان دانشور کارگردانی کرده که در شبکه خانگی توزیع خواهد شد. بهنوش طباطبایی بازیگر اصلی سریال سووشون است. داستان رمان در شیراز و در سال‌های پایانی جنگ جهانی دوم می‌گذرد و فضای اجتماعی سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۵ ایران را ترسیم می‌‌کند.

رمان جاودان سووشون به زندگی خانواده‌ای ایرانی در زمان اشغال کشور توسط نیروهای متفقین در جنگ جهانی دوم می‌پردازد. داستان در شیراز می‌گذرد؛ زری، همسر و مادری جوان است که علاوه بر مواجهه با آرزوی داشتن یک زندگی خانوادگی سنتی و نیاز برای یافتن هویت فردی، تلاش می‌کند تا به طریقی با همسر کمال‌گرا و سخت‌گیر خود کنار آید. دانشور در این کتاب با نثر جذاب و دلپذیر خود، تم‌ها و استعاره‌های فرهنگی را به کار می‌گیرد.

بامداد خمار، یک رمان به شدت عامه پسند

انتشار رمان بامداد خمار نوشته فتانه حاج سید جوادی در سال ۱۳۷۴ یک اتفاق ویژه بود. این اثر مورد توجه طیف زیادی قرار گرفت و بارها بازنشر شد و تیراژ آن از ۳۰۰ هزار هم عبور کرد. حالا و پس از سال‌ها، بامداد خمار مورد اقتباس یک سریال برای پخش در شبکه خانگی قرار گرفته است. البته مسیر تولید سریال آسان نبوده و چند کارگردان عوض شده‌اند. آخرین خبر این که امیرحسین عسگری کارگردان فیلم تحسین شده برف آخر آن را کارگردانی می‌کند. داستان رمان بامداد خمار روایت عشق دختری از خانواده مرفه به جوانی است از طبقه پایین که منجر به ازدواجی پردردسر و نافرجام می‌شود.

بامداد خمار تاکنون بیش از پنجاه بار تجدید چاپ شده و به زبان‌های ایتالیایی، یونانی و آلمانی بازگردانی شده است. سودابه دختر جوان و سرکشی است که در آستانه تصمیمی سرنوشت ساز برای زندگی‌اش قرار دارد. روحیه متلاطم و احساساتی او سبب شده تا پدر و مادرش نگران تصمیم گیری زودهنگام و عجولانه‌اش باشند؛ علی الخصوص که سودابه، آیینه تمام نمای عمه‌اش محبوبه است و محبوبه نیز روزگاری با یک تصمیم آتشین، هستی خود را زیر و زبر کرد.

 

زخم کاری ۳ و ادامه اقتباس از بیست زخم کاری

محمدحسین مهدویان به همراه همکاران فیلمنامه‌نویس خود، در فصل اول و دوم زخم کاری کتاب بیست زخم کاری نوشته محمود حسینی‌زاد را مدنظر داشتند. نمایشنامه مکبث و هملت نیز به ترتیب مورد توجه آن‌ها در این دو فصل بود. هرچند حسینی‌زاد از شیوه اقتباس سری دوم، اعلام نارضایتی کرد اما سریال توجهات را بیش از پیش به سمت رمان او جلب کرد. حالا گفته می‌شود فصل سوم زخم کاری بر اساس نمایشنامه دیگر هملت یعنی ریچارد سوم طراحی شده است. این که بیست زخم کاری هم مورد توجه بوده یا نه مشخص نیست. تولید فصل سوم سریال مدتی است آغاز شده. این را هم اشاره کنیم که حسینی‌زاد در رمان بیست زخم کاری داستان چند مرد ثروتمند، مقتدر و بانفوذ را روایت کرده است.

رمان بیست زخم کاری داستان مردی است که می‌خواهد سلطه‌گر باشد. در ابتدا پیرمردی ثروتمند و دارا، جان می‌دهد، پزشکی قانونی مرگ را عادی اعلام می‌کند اما این تازه آغاز ماجراست… حسینی زاد مبنای روایت خود را بر اموری ممنوعه گذاشته که به‏ تدریج روح قهرمان‌های او را فاسد می‌کند. ولع، حرص، کشتن، کذب و البته میل به بزرگ بودن در جای‏ جای این رمان خواندنی و جذاب نیروی محرکه‏ قهرمان‌های اصلی اوست. اما در تاریکی و سایه دیگران، آن زخم خوردگان ساکت بی‏کار ننشسته‌اند و منتظر فرصت هستند. نویسنده، رمان خود را با ریتمی سریع و در دل تهران روایت می‌کند و البته مکان‌هایی دیگر هم در رمان دیده می‌شود. اما محور تهران است و شاید ویلایی در شمال که نفرین اصلی آن جا رقم می‌خورد. بیست زخم کاری، تجربه یک رئالیسم پرشتاب، محسوب می‌شود.

مستوران و حکایت‌های کهن ایرانی

این شب‌ها فصل دوم سریال مستوران در حالی روی آنتن شبکه یک است که فیلمنامه آن بر اساس کتاب مستوران نوشته شده است. نویسنده سریال محمد حنیف است که رمان او با همین نام سال ۱۴۰۰ به بازار نشر آمد. مستوران وام دار افسانه‌ها و حکایت‌های کهن ایرانی است و سازندگان در برگردان تصویری رمان، موفق عمل کرده‌اند. به گفته سیدعلی هاشمی،کارگردان، فصل سوم مستوران نیز ساخته خواهد شد. به نظر می‌رسد بخش‌های دیگر از رمان مستوران، منبع اقتباس فصل سوم سریال باشد.

 این رمان مجموعه‌ای از افسانه‌ها و متل‌ها در هم تنیده شده است. محمد حنیف با درآمیزی تخیل و خلق فضا، جغرافیا و شخصیت‌ها روایت یکپارچه‌ای ارائه کرده است.

و باز هم اقتباس

علاوه بر سریال های مذکور، نام چند رمان دیگر هم در فضای غیر رسمی به گوش می‌رسد که مورد توجه سریال‌سازان قرار گرفته است. با این حال بر اساس اخبار موثق، تلاش‌ها برای تصویری کردن برخی، از جمله آثار مرحوم عباس معروفی با مخالفت وراث او مواجه شده است. کتاب‌های این نویسنده به تمام معنا جذاب هستند و قابلیت تبدیل به سریال‌های پر مخاطب را دارند. فعلا مهم این است که رابطه فیلمسازان با حوزه ادبیات خوب شده است و می‌توان به رونق بیشتر اقتباس امیدوار بود. طبعا این یک معامله برد برد است؛ چون هم کتاب‌ها، مواد اولیه مناسب در اختیار سریال‌ها قرار می‌دهند و هم سریال‌ها به بالا رفتن تیراژ کتاب‌ها کمک می‌کنند.