بررسی فیلم همکلاسی قدیمی

فیلمی با محوریت انتقام!

«همکلاسی قدیمی»؛فیلمی با محوریت انتقام این فیلم با انتقام از غیر آغاز و به انتقام از خود ختم می‌شود.

---

Oldboy  که با عناوین همکلاسی قدیمی، رفیق قدیمی و پیرپسر نیز شناخته می‌شود، یک فیلم معمایی مهیج، روانشناسی و در سبک جدید، محصول سال ۲۰۰۳ کشور کرهٔ جنوبی، به کارگردانی پارک چان-ووک و اقتباسی از مجموعه مانگایی ژاپنی به همین نام از گارون تسوچیا است.  این فیلم، دومین اثر از سه‌گانهٔ انتقام است که پس از همدردی با آقای انتقام و پیش از بانوی انتقام ساخته شد و داستان آن راجع به ربوده شدن مردی است که بدون اطّلاع از نام و هدف ربایندهٔ خود، به مدّت ۱۵ سال در هتلی زندانی می‌شود.

همکلاسی قدیمی(old boy) فیلمی با محوریت انتقام است. این فیلم با انتقام از غیر آغاز و به انتقام از خود ختم می‌شود.

نقد این فیلم را با جمله‌ای از داستایوسکی شروع می‌کنیم «اگر بپرسیم که آدمیزاد می‌تواند به همه چیز خو بگیرد؟! می‌گویم آری ولی نپرسید چگونه»

داستان فیلم از این قرار است که مردی به نام «ا. دای سو» در شب تولد دخترش به صورت مرموز دزدیده می‌شود و در زندانی شبیه به اتاق هتل حبس می‌گردد؛ بدون آنکه هیچ ارتباطی با اجتماع داشته باشد و یا حتی توضیحی درباره علت این مسئله بداند. زندگی در روزهای اول قابل قبول است. تا اینکه «ا دای سو» دچار افسردگی و روزمرگی می‌شود. او تصمیم به خودکشی می‌گیرد اما ناموفق است. پس از آن به جای انزوا به تلاش برای آماده سازی جهت انتقام از زندان‌بان خود می‌پردازد.

مسئله انتقام در «ا دای سو» شکل می‌گیرد و با ریشه یافتن این مسئله انگیزه‌ای برای آزادی و رهایی در او ایجاد می‌گردد.

این انگیزه طی ۱۵ سال باعث حفظ بقای این مرد می‌شود و در نهایت در یک شب بارانی با برداشتن یک آجر از دیوار زندان به لمس باران که استعاره‌ای از رهایی و آزادی است دست می‌یابد.

در آن شب مرد هیپنوتیزم می‌شود و در بالای یک برج آزاد می‌گردد. در آنجا با مردی که می‌خواهد خودکشی کند روبرو می‌شود و این اولین ارتباط او با جهان بیرون برای تحقق اهداف انگیزه ۱۵ ساله اش یعنی انتقام است…. و ادامه فیلم فیلم در دقایق ابتدایی باعث گیج شدن مخاطب می‌شود. در ابتدا مخاطب با سوال‌هایی زیادی روبرو می‌شود. به طوری که در سکانس ابتدایی به اینکه فیلم را از دقیقه اول می‌دیده است؛ شک خواهد کرد.

پس آن با ضرباآهنگ تند اتفاقات ۱۵ سال مرد مرور می شود. این ضرباآهنگ به قدری تند است که برای تحلیل هر سکانس نیاز به بازبینی مجدد پیدا می‌کنید.

فیلم ابتدا مخاطب را در دل اتفاق اصلی می‌برد و در طول فیلم به پاسخ به چرایی‌های ایجاد شده می‌پردازد و در پایان با گره گشایی نهایی خاتمه می‌یابد. موضوع اصلی فیلم انتقام است و ساختار داستانی فیلم یادآور تراژدی ادیب شهریار است. فیلم نامه از ابتدا تا انتها وفادار بر محوریت موضوع است و تمامی خرده روایت‌های مطرح شده در خدمت محوریت اصلی فیلمنامه است.

یکی از نقاط درخشان این فیلمنامه مسئله تقابل بین دو شخصیت فیلم ا دای سو و و وجین است. ا دای سو به عنوان شخصی که مورد ظلم واقع شده قطب مثبت فیلم تلقی می‌گردد. و در نقطه مقابل او وجین به عنوان ظالم  قطب منفی فیلم معرفی می‌گردد.

در سه چهارم پایانی فیلم پس از پرده برداشتن از گذشته تاریک ا داب سو. جایگاه او و وجین عوض می شود و در پایان هر دو شخصیت‌های مثبت و منفی به شخصیت‌های خنثی و خاکستری بدل می‌گردد که به نوبه خود باعث شگفتی مخاطب و غیرقابل پیش‌بینی بودن فیلمنامه می‌شود.

از جمله مواردی که در لایه پنهانی فیلمنامه به آن اشاره می‌گردد مسئله تنهایی انسان مدرن است. که از زمانی که ا دای سو از زندان آزاد می‌شود مشابه رهایی جنین از رحم مادر تا لحظه که تصمیم بزرگی که برای ادامه زندگی‌اش می‌گیرد، با او همراه است‌، حتی این مسئله در زندگی وجین که در تقابل با ا دای سو ایفای نقش می‌کند کاملا مشهود است و در نهایت مسئله تنهایی هر دو شخصیت فیلم را با چاشنی انتقام به نقطه پوچی می‌رساند.

فیلمبرداری این فیلم حالت مستند گونه دارد و کارگردان فیلم تلاش کرده زندگی شخصیت‌ها را آنگونه که هست به تصویر بکشد و این تدبیر باعث خلق سکانس بکر و معروف در سطح جهان به نام این کارگردان شده است؛ که مهم‌ترین این سکانس‌ها لحظه بلعیدن هشت پای زنده است.

توجه کارگردان برای خلق اتمسفری مطابق با محوریت اصلی فیلمنامه صحه بر این موضوع می‌گذارد که چان ووک پارک کارگردانی مسلط بر فنون فیلمنامه نویسی است. در پایان به اساس نظرشخصی خود توصیه می‌کنم علاقه مندان به ژانر درام و مهیج، این اثر شاهکار از چان ووک پارک ساخت کشور کره جنوبی و محصول سال ۲۰۰۳ را  تماشا کنند.

حقایقی که باید درباره همکلاسی قدیمی بدانید

فیلم همکلاسی قدیمی (Oldboy) با بودجه‌ای معادل ۳ میلیون دلار ساخته شد و پس از اکران در تاریخ ۲۱ نوامبر ۲۰۰۳  ( آبان ۱۳۸۲ ) به فروش ۱۵ میلیون دلاری رسید. جوایز فیلم Oldboy در مجموع ۴۹ نامزدی و ۲۸ جایزه اصلی در جشنواره‌های مختلف بوده است که از مهمترین آنها می‌توانیم جایزه بزرگ جشنواره فیلم کن، جایزه منتخب منتقدین و ۵ دریافت و ۶ نامزدی جایزه ناقوس بزرگ را نام ببریم.

بینندگان با دادن امتیاز ۸.۴ از ۱۰ به فیلم دوست قدیمی ۲۰۰۳ در سایت IMDb نشان دادند توانسته‌اند با این فیلم ارتباط برقرار کرده و از تماشای آن لذت ببرند.

حقایق جذاب درباره فیلم

تراژدی «پسر پیر» یک تراژدی معاصر از تنهایی انسان و نسخه امروزین افسانه ادیپ است….انسانی که دنیا به گریه او می‌خندد در حالی که او محکوم به تنهایی است

• در صحنه‌ای که دائه-سو به بار سوشی می‌رود، ۴ اختاپوس زنده را می‌خورد. خوردن اختاپوس در کره جنوبی متداول است، اما معمولا آن را قطعه قطعه می‌کنند. هنگامی که فیلم درام Oldboy 2003 برنده جایزه بزرگ جشنواره کن شد، کارگردان در سخنرانی خود علاوه بر تشکر از عوامل فیلم از اختاپوس نیز تشکر کرد.
• چویی مین-سیک ۶ هفته تحت آموزش بود و حدود ۱۰ کیلوگرم کم کرد تا برای نقش آماده شود. او اکثر صحنه‌های بدلکاری را خودش انجام داد.
• چویی مین-سیک بودایی است و خوردن اختاپوس در این مذهب جایز نیست.

• رستورانی که می-دو در آن کار می‌کند یک رستوران واقعی است و Mediterranean نام دارد، اما کارگردان به احترام آکیرا کوروساوا، کارگردان ژاپنی، نام رستوران را آکیرا گذاشت.
• یو جی-ته برای حضور در فیلم یوگا یاد گرفت.
• فیلمبرداری صحنه معروف کریدور ۳ روز به طول انجامید و در این صحنه از هیچگونه جلوه‌های ویژه کامپیوتری استفاده نشده است.
• نام اوه دائه-سو در واقع از نام اودیپ، قهرمان افسانه‌ای یونانی که درنهایت عاشق مادر خود شد، گرفته شده است.

 

کارگردان: چان ووک پارک

بازیگران: مین سیک چوی.جی تایی یا

ژانر: درام

محصول:۲۰۰۳ کره جنوبی

برنده جایزه بزرگ جشنواره کن

تحسین شده توسط هیئت داوران جشنواره کن

و معرفی شده به عنوان یکی از ۱۰ فیلم برتر آسیا در تاریخ سینما

نرگس دهنادی