ماهنامه صبا
در طول سالیان اخیر خیلی از بازیگران راضی به ایفای نقش شخصیت‌های منفی تاریخی نمی‌شده‌اند، خیلی‌‌ها به واسطه بازی در این نقش‌ها به بحران‌های روحی دچار شده‌اند و خیلی‌هایشان هنوز هم به واسطه بازی در این نقش‌ها شناخته می‌شوند و از این مسئله چندان دلخوش نیستند.
ایفای نقش بزرگان، همواره یکی از آرزوهای بازیگران سینما و تلویزیون بوده و هست. در طول این سال‌ها، بازیگران نام آشنا و ناشناس بسیاری در نقش‌های پیامبران و اهل بیت و البته اشقیا ایفای نقش کرده‌اند. خیلی‌هایشان به واسطه ایفای نقش امامان معصوم (ع)، هیچگاه امکانی برای نمایش تصویرشان نداشته‌اند.اما نکته قابل توجه این‌جاست که در هر دوره‌ای، کارگردان‌های مختلف ترجیح داده‌اند ایفای چنین نقش‌هایی را به دست بازیگران ناشناس بسپارند تا این‌که از میان ستارگان سینما و تلویزیون دست به انتخاب بزنند.
درباره نقش اشقیا، شرایط سخت‌تری وجود داشته. خیلی از بازیگران راضی به ایفای نقش شخصیت‌های منفی تاریخی نمی‌شده‌اند، خیلی‌‌ها به واسطه بازی در این نقش‌ها به بحران‌های روحی دچار شده‌اند و خیلی‌هایشان هنوز هم به واسطه بازی در این نقش‌ها شناخته می‌شوند و از این مسئله چندان دلخوش نیستند. در این پرونده، شیوه و دلایل انتخاب بازیگران نقش‌های پیامبران و اشقیا را مختصر مرور کرده‌ایم.
در تمام سریال‌های تاریخی مذهبی، بازیگرانی بوده‌اند که برای بازی در نقش اشقیا با تردیدهایی روبه‌رو شده‌اند. مثلاً در «تنهاترین سردار» هیچ بازیگری حاضر به بازی در نقش شمر نشده بود و مهدی فخیم‌زاده که کارگردان سریال بود، خودش مجبور شد این نقش را بازی کند. اشقیا بخشی از این ماجرا بودند و روایت مظلومیت ائمه بی‌حضور آنان امکان‌پذیر نبود. دقیقاً براساس همین منطق بود که شمرخوان‌های تعزیه با وجود همه حرف و حدیث‌های اهالی کوچه و بازار، تن به شمرخوانی می‌دادند و بعدها هم بازیگرها حاضر به بازی در این نقش‌ها شدند. در این گزارش مروری داریم بر حضور بازیگران در نقش اشقیا در سریال‌های مذهبی.
یزید/ فرهاد اصلانی
کدام سریال: امام علی(ع)
کارگردان چه کسی بود: داوود میرباقری
چه سالی ساخته شد: ۱۳۷۵
فرهاد اصلانی پیش از آن‌که در «مختارنامه» در هیبت ابن زیاد ظاهر شود، چندسال قبل‌تر از آن در سریال «امام علی(ع)»، در نقش یزید بازی در نقش یکی از اشقیای کربلا را تجربه کرده بود. البته اصلانی در آن سال‌ها هنوز بازیگر سرشناسی نشده بود و نقش یزید هم در سریال «امام علی (ع)» خیلی حاشیه‌ای بود. اما او نیز مانند دیگر شخصیت‌های سریال «امام علی (ع)»، به دلیل انتخاب درست و طراحی گریم مناسب، دیده شد. اصلانی در واقع ایفاگر نقش یزید در سنین جوانی است و او به‌خوبی بی‌هویتی و سربه‌هوایی یزید را در همان چند سکانس به تصویر کشیده بود.
شمر/ مهدی فخیم‌زاده
کدام سریال: تنهاترین سردار
کارگردان چه کسی بود: مهدی فخیم‌زاده
چه سالی ساخته شد: ۱۳۷۵
مهدی فخیم‌زاده تصمیم داشت همه تمرکزش را روی کارگردانی بگذارد، از همین رو تصمیمی برای بازی در این سریال را نداشت. اما در ادامه مجبور شد تا نقش شمر را بازی کند. اما این‌که چرا مجبور شد تن به این کار بدهد هم جالب است. بازی مهدی فخیم‌زاده در نقش شمر حکایت جالبی دارد. فخیم‌زاده زمانی که تصمیم به ساخت سریال گرفته، بازیگران زیادی را برای این نقش درنظر داشته اما هیچ‌کدامشان حاضر نشده‌ا‌ند برای مدت کوتاه هم که شده، ایفاگر نقش شمر باشند برای همین هم نهایتاً مجبور شده، قید انتخاب بازیگر را بزند و خودش به میدان بیاید. اتفاقاً آن زمان به دلیل شبیه نبودن چهره فخیم‌زاده به شمر، انتقادهای زیادی به این انتخاب انجام شد.
شمر/ محمد فیلی
کدام سریال: مختارنامه
کارگردان چه کسی بود: داوود میرباقری
چه سالی ساخته شد: ۱۳۸۸
به نظر فیلی شمر، خبیث‌ترین و منفورترین شخصیت واقعه کربلاست و از این‌که چنین نقشی را در «مختارنامه» بازی کند، ناراحت بوده اما به‌هرحال آن را اجرا کرده چون بالاخره چنین نقشی هم باید وجود داشته باشد. با این‌حال سر یکی از صحنه‌ها شدیداً تحت تأثیر قرار گرفته و هرکاری می‌کرده نمی‌توانسته آن را اجرا کند: «در بخشی از «مختارنامه» این سؤال از شمر پرسیده می‌شد که آیا حاضری باز هم با امام(ع) رودررو شوی که من باید می‌گفتم اگر صددفعه دیگر هم دستور بدهند مقابل امام (ع) می‌ایســتم!» نقش شمر تا همین جا مهم‌ترین و البته تأثیرگذارترین نقش کارنامه محمد فیلی است.
عمربن سعد/ مهدی فخیم‌زاده
کدام سریال: مختارنامه
کارگردان چه کسی بود: داوود میرباقری
چه سالی ساخته شد: ۱۳۸۸
زمانی که میرباقری به مهدی فخیم‌زاده پیشنهاد می‌کند نقش عمربن سعد را در «مختارنامه» بازی کند، ۱۶-۱۷سال بوده که مقابل دوربین هیچ کارگردانی بازی نکرده بوده. اول هم خیال کرده که میرباقری دارد با او شوخی می‌کند و زیاد جدی نگرفته. تا این‌که فهمیده قضیه جدی است و کارگردان روی بازی‌اش حساب کرده. آن‌طور که تعریف می‌کند، خودش در شکل گرفتن نقش عمربن سعد، نقش خاصی نداشته چون در مجموعه «مختارنامه»، از لحاظ تاریخی، عمر نقش خیلی زیادی نداشته برای همین هم سعی کرده خودش را در کل با نگاه میرباقری به شخصیت عمر، هماهنگ کند.
ابن زیاد: داریوش فرهنگ
کدام سریال: معصومیت از دست رفته
کارگردان چه کسی بود: داوود میرباقری
چه سالی ساخته شد: ۱۳۸۳
ابن زیاد به‌قدری در ذهن مخاطبان منفور است که فرهنگ، همیشه از ایفای نقش او و بازخورد مردم می‌ترسیده اما میرباقری کلی با او صحبت کرده تا درباره این نقش به راه‌حل خوبی برسند. مثلاً آن‌طور که خود فرهنگ تعریف کرده، برخلاف بسیاری از آثار تاریخی که معمولاً شخصیت‌های منفور را با چهره‌هایی زشت و بدقیافه به تصویر می‌کشیدند، آن‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که نقش ابن زیاد، چندان هم از این رویه پیروی نکند و برای قیافه او تعصب زیادی به خرج ندهند. پیش از داریوش فرهنگ زنده‌یاد عزت‌الله مقبلی در فیلم «سفیر» نقش ابن زیاد را بازی کرده بود.
ابن زیاد/ فرهاد اصلانی
کدام سریال: مختارنامه
کارگردان چه کسی بود: داوود میرباقری
چه سالی ساخته شد: ۱۳۸۸
خودش معتقد است ابن زیاد، منفورترین شخصیت سریال «مختارنامه» است اما با این‌حال استراتژی‌اش این است که از نقش‌اش دفاع می‌کند. آن‌طور که در گفت‌وگو با شماره‌های ماهنامه ۲۴ تعریف کرده، زمان «مختارنامه»، سر نقش ابن زیاد با میرباقری اختلاف نظر پیدا کرده و نهایتاً حرف او را قبول کرده. او تعریف کرده که یک بار بعد از جنگ، زمانی که یاران ابن زیاد کشته می‌شوند، او در نقش‌اش شدیداً غمگین می‌شود و حتی به گریه می‌افتد. میرباقری به او گفته که نقش را خیلی ترحم‌برانگیز و همذات‌پندارانه درآورده و با توجه به عقاید مذهبی ما اصلاً درست نیست.
معاویه/ بهزاد فراهانی
کدام سریال: امام علی (ع)
کارگردان چه کسی بود: داوود میرباقری
چه سالی ساخته شد: ۱۳۷۵
آن‌طور که تعریف کرده، دستمزدش برای نقش معاویه در سریال «امام علی (ع)» خیلی کم بوده و حتی اگر دستمزد او و مهدی فتحی را هم روی هم بگذاریم، بیشتر از ۱۰۰هزار تومان در ماه نمی‌شده. با این‌حال عشق تک‌تک عوامل به حضرت(ع) باعث شده تا در شرایط آن روز با حداقل دستمزد کنار هم کار کنند. او جزو معدود افرادی بوده که در این سریال، صدایش دوبله نشده و خودش در یکی از مصاحبه‌هایش گفته که علاوه بر او، فقط مهدی فتحی بوده که جای خودش صحبت می‌کرده و بقیه بازیگران برای ایفای نقش‌های دیگر از دم، صدایشان دوبله بوده است.
معاویه/ اکبر زنجان‌پور
کدام سریال: تنهاترین سردار
کارگردان چه کسی بود: مهدی فخیم‌زاده
چه سالی ساخته شد: ۱۳۷۵
داوود رشیدی و اکبر زنجان‌پور بــا این‌که در «تنهاترین سردار» تلاش زیادی برای نقش‌های معاویه و عمروعاص کردند اما نقش‌هایشان آن‌طور که باید دیده نشد. قضیه هم دقیقاً به کوتاه بودن فاصله پخش این سریال نسبت به «امام علی(ع)» برمی‌گشت. مهدی فتحی و بهزاد فراهانی، آن‌قدر در «امام علی(ع)» به لحاظ گریم و شــخصیت‌پردازی، این دوشخصیت را خوب از آب درآورده بودند که مخاطبان آن‌ها را به عنوان معاویه و عمروعاص قبول کرده بودند و دیگر نمی‌توانستند دونفر دیگر را آن هم با گریم نه چندان مناسب و صدایی دوبله شده، جای آن‌ها بپذیرند.
عمروعاص/ مهدی فتحی
کدام سریال: امام علی(ع)
کارگردان چه کسی بود: داوود میرباقری
چه سالی ساخته شد: ۱۳۷۵
زنده‌یاد مهدی فتحی در یکی از گفت‌وگوهایش تعریف کرده بود که وقتی میرباقری برای نقش عمروعاص او را دعوت کرده، به نظرش نمی‌آمده که کاراکتر پررنگ و لعابی دربیاید اما وقتی فیلمنامه را خوانده خودش پیشنهاد بازی در این نقش را داده. او گفته که دلش نمی‌خواسته این نقش منفی تاریخی، در تمام لحظات، منفور دیده شود برای همین هم درباره وجــوه مختلف این شخصیت بارها با میرباقری مشورت کرده. با این‌حال اما خودش گفته که گاهی اوقات از رفتارهای عمروعاص واقعا اذیت می‌شد.
ابن ملجم/ کریم اکبری مبارکه
کدام سریال: امام علی (ع)
کارگردان چه کسی بود: داوود میرباقری
چه سالی ساخته شد: ۱۳۷۵
کریم اکبری مبارکه سر کار بهرام بیضایی بوده که یک روز میرباقری او را در راه‌پله‌های صداوسیما دیده و به او گفته که ریش‌هایت را نزن، با تو کار دارم. او هم گفته چشم و ریش‌هایش را نزده. بعد از این‌که قرار شده میرباقری «امام علی(ع)» را شروع کند، خیال کرده که قطعا نقشی در آن سریال نخواهد داشت چون هیچ‌کدام از عرب‌ها چشم رنگی ندارند. خودش تعریف کرده بعد از این‌که برای نقش ابن‌ملجم انتخاب شده، مادرش حسابی از او گله کرده و گفته که حالا چرا بین این‌همه نقش، بدترین را انتخاب کردی؟ اکبری مبارکه همچنان با نقش ابن مجلم در بین مخاطبان شناخته می‌شود.
مأمون/ محمد صادقی
کدام سریال: ولایت عشق
کارگردان چه کسی بود: مهدی فخیم‌زاده
چه سالی ساخته شد: ۱۳۷۶
قبل از شروع سریال، فخیم‌زاده، تصمیم قطعی‌اش را برای سپردن نقش مأمون به فریبرز عرب‌نیا گرفته بود اما بعد از این‌که به لحاظ دستمزد به توافق نمی‌رسند، سراغ محمد صادقی می‌رود. صادقی هم که خیال می‌کند این نقش، نه به لحاظ چهره نه خصوصیات، ارتباطی به او ندارد، همان ابتدا نقش را رد می‌کند. با این‌حال فخیم‌زاده به او می‌گوید که اول فیلمنامه را بخواند، بعد نظرش را بگوید. تا این‌که آن‌قدر از فیلمنامه خوشش می‌آید که نظرش عوض می‌شود و تصمیم می‌گیرد چهره به قول خودش منفور «ولایت عشق» باشد.
حرمله/ انوش معظمی
کدام سریال: مختارنامه
کارگردان چه کسی بود: داوود میرباقری
چه سالی ساخته شد: ۱۳۸۸
یکی از منفورترین شخصیت‌های تاریخ کربلا حرمله است. تصویر او و ماجرای جنایتش در واقعه کربلا قرار بود برای نخستین بار در سریال «مختارنامه» به تصویر دربیاید. از همین رو انتخاب بازیگر برای این کاراکتر کار سختی بود. میرباقری از زمان «معصومیت از دست رفته»، زمانی که بازی‌های او با چاقو را دیده، به این نتیجه رسیده که او برای نقش حرمله مناسب است. خودش تعریف می‌کند عمیقاً دلش می‌خواسته خباثت حرمله را به‌خوبی نشان دهد: «روزی که فیلمبرداری شروع شد، حال عجیبی داشتم و تا مدتی پس از گرفتن صحنه‌های حرمله نمی‌توانستم به حال عادی برگردم و به شدت تحت تأثیر نقش بودم».
منبع: روزنامه هفت صبح
انتهای پیام/
There are no comments yet