ماهنامه صبا
فیلم «زالاوا» بدون استفاده از گریم و جلوه‌های ویژه خاصی و تنها با تمرکز بر باورهای ذهنی، سعی کرده است سوء استفاده‌های ناشی از باورهای ترس‌آفرین مردم را مورد توجه قرار دهد.
شاید در طول دهه‌ها از عمر سینمای ایران، تنها فیلم «شب بیست‌ونهم» را می‌شد اثری جدی در ژانر وحشت و ترسناک با موضوع جن و آل قلمداد کرد. حالا اما با تولید دو اثر در چند سال گذشته با این موضوع، این نوع از سینمای ایران به عرصه‌های بین‌المللی هم راه یافته است.
فیلم سینمایی «شب بیست‌ونهم» سال ۱۳۶۷ توسط حمید رخشانی ساخته شد و سپس به‌عنوان تنها محصول این ژانر، در ویدیوکلیپ‌های کرایه فیلم، به جایگاه ویژه‌ای در نزد مخاطبان دست یافت.
پس از آن، تلاش‌های جسته‌وگریخته کم‌رنگی در این زمینه در برخی آثار صورت گرفت اما آثار ژانر جنایی دلهرهآور بیشتر راوی خشونت‌هایی بودند که بعضاً با بنیه سینمای ایران در این حوزه، حتی موقعیت‌های طنز ناخواسته برای مخاطبان ایجاد کردند. ۳۰ سال طول کشید تا سینمای ژانر ترسناک ایران در سال ۱۳۹۷ شاهد ساخته شدن فیلم «پوست» توسط بهمن و بهرام ارک شد. این فیلم با توجه کردن به فرهنگ عامه اقلیم آذربایجان، به طور جدی پای جن‌ها را به سینمای ایران باز کرد.
پس از توفیق های نسبی این فیلم، دو سال بعد، «زالاوا» هم به کارگردانی ارسلان امیری به موضوع «جن» در یک اثر سینمایی توجه کرد.
روستای کردنشین و کوهستانی زالاوا محل مراجعه جن‌ها است. حداقل، این چیزی است که ساکنان آن تصور می‌کنند. این تصور باعث میشود که بدون هیچ عینیتی، هر چند وقت در روستا درگیری‌های خونینی نسبت به کسانی شکل گیرد که تصور میشود توسط جن‌ها تسخیر شده‌اند. یک گروهبان ژاندارمری به همین دلیل تفنگ‌های شکاری اهالی روستا را توقیف می‌کند و فرد مدعی جن‌گیری را هم که مردم روستا به او باور پیدا کرده‌اند، بازداشت می‌کند. این دو اتفاق موجی از نارضایتی را در مردم روستا ایجاد می‌کند که درنهایت به تلفاتی از میان زنان منجر میشود.
این فیلم که پس از توفیق در جشنواره فیلم فجر، از میانه حضورهای بین‌المللی خود صاحب یک پخش‌کننده دانمارکی شد، در چند ماه گذشته به جشنواره‌های فیلم مختلفی در کشورهای ایتالیا، آمریکا، کانادا، برزیل، هلند، سوئیس، هنگ کنگ، اسکاتلند، ترکیه، رومانی، کره جنوبی و فرانسه راه یافته و به جایزه‌هایی هم از جمله در جشنواره فیلم ونیز (فیپرشی) دست یافته است.
تازه‌ترین نمایش بین‌المللی «زالاوا» در پنجاه و ششمین دوره جشنواره فیلم کارلووی واری در کشور جمهوری چک بوده که تقریباً همزمان با اکران آن در ایران صورت گرفت.
این فیلم که در بخش غیررقابتی نمایش نیمه‌شب های جشنواره پذیرفته شده بود، چهار نمایش را در سالن‌های مختلف کارلووی واری تجربه کرد.
امسال جشنواره کارلووی واری به شکل کم‌سابقه‌ای میزبان حضور برخی فیلم‌ها در ژانر وحشت بود که از صحنه‌های چندش‌آوری برخوردار بودند. برای نمونه، فیلم «مردها» محصول انگلستان و فیلم «تو تنها نخواهی ماند» محصول مشترک استرالیا، انگلستان و صربستان، از زمره این فیلم‌ها بودند که با استفاده از جلوه‌های ویژه و اعمال خشونت‌های جسمی، در ردیف آثار ژانر وحشت قرار گرفته بودند. مخصوصاً فیلم دوم به صورت مشخص به اجنه خونخوار پرداخته بود.
اما فیلم به نسبت کم‌خرج و کم دردسر «زالاوا» بدون استفاده از گریم و جلوه‌های ویژه خاصی و تنها با تمرکز بر باورهای ذهنی، سعی کرده است سوء استفاده‌های ناشی از باورهای ترس‌آفرین مردم را مورد توجه قرار دهد.
سینمای وحشت در ایران
در این بخش بهترین فیلم‌های وحشتناک ایرانی را به شما معرفی می‌کنیم. سینمای کشور ایران در ژانر وحشتناک هم فیلم‌هایی دیدنی در آرشیو خود دارد. فیلم‌های بی‌نظیری همانند «شب بیست‌ونهم» کـه ترس را در شـما بیدار می‌کند، یا فیلم «خوابگاه دختران» کـه در لحظاتی واقعاً هیجان و آدرنالین ناشی از ترس را وارد رگ‌های شما می‌کند!
«طلسم»
در سینمای سال‌های ابتدایی بعد از انقلاب، همان روزگاری که فیلم‌ها با اهداف و مواضع خاص ساخته می‌شدند و همان سال‌هایی که هنوز تکلیف چگونه بودن و حتی بودن سینما روشن نبود. «طلسم» داریوش فرهنگ در سال ۶۵ شکل گرفت.
فیلمی که داستانش هیچ جهت‌گیری اجتماعی و حتی سیاسی مشخصی نسبت به جریان‌های جاری در سینمای کشور ایرانِ آن سال‌ها نداشت، بلکه تنها روایتی بود که می‌خواست خیال را با ترس و تعلیق درآمیزد. «طلسم» داستانی در آن‌سوی ناکجاآباد را روایت می‌کند که قرائن تنها حکایت از این دارد که لوکیشن خیالی قصه، خطه شمال اسـت.
عروسی جوان (سوگند رحمانی) بـه بهای خونی ریخته‌شده بـه عقد مردی جوان (آتیلا پسیانی) از خانواده مقتول درمی‌آید. در راه بازگشت بـه خانه، عروس و شوهرش و خانواده داماد دچار توفان و حمله گرگ‌ها می شوند و در این میان مرد و عروسش از دیگران جدا می‌شوند و مسیرشان بـه قصری می‌افتد کـه اهالی آن‌جا را شوم می‌دانند. در این خانه یک شازده بریده از دنیا به همراه پیشکارش زندگی می‌کند.
همسر شازده پنج سال پیش گم‌شده اسـت. سرانجام مشخص میشود کـه این گم‌شدن توطئه پیشکارش است که در ایام جوانی پدر شازده وی را مقطوع‌النسل کرده اسـت و او نیز کـه پسر معمارباشی سازنده خانه است، دست بـه تلافی زده و عروس شازده را در گوشه‌ای از این خانه پنهان کرده است…
«شب بیست‌ونهم»
فیلم «شب بیست‌ونهم» ساخته حمید رخشانی در سال ۶۸، بی‌شک مهم‌ترین اثر سینمای وحشت ایران اسـت. والدین ارجمند هنگام به دنیا آمدن و خاک کردن جفت او، با دیدن شبحی نگران آینده هستند. در تابستان ۴۲، شایعه‌ای درباره زمین‌لرزه تهران سر زبان‌ها می‌افتد و شهر تخلیه میشود. ارجمند در راه بازگشت به خانه، میان خیال و واقعیت شبحی را بر بام خانه‌شان می‌بیند.
دقایقی بعد در چند متری خود در آشپزخانه با شبح روبرو میشود و قصه با دلهره‌های بیشتر ادامه پیدا می‌کند.
در این فیلم، قواعد و مباحث ریشه‌ای ژانر، بـه خوبی بومی شده‌اند و فیلمساز توانسته تصویر تأثیرگذاری از رفتارهای غیراخلاقی که ترس می‌آفریند را بازسازی کند. «شب بیست‌ونهم» مانند تعداد زیادی از فیلم‌های آمریکایی دهه ۱۹۷۰ و متعلق بـه ژانر وحشت، این قابلیت را دارد که بازسازی شود.
«اثیری»
محمدعلی سجادی، فیلمسازی در حوزه اجتماعی است کـه گرایش به سینمای واقع‌گرایانه شاید اصلی‌ترین عنصر فیلم‌هایش باشد. او قبلاً نیز از این قبیل داستان‌ها با ژانرهای جنایی در کارنامه هنری خود داشته است با این تفاوت کـه پرداخت سجادی بـه این داستان‌های رازآلود، همواره دارای شکل دقیق و حساب‌شده‌ای بوده اسـت.
در ابتدای فیلم «اثیری» اما فیلمساز با نشان دادن حالت خلسه‌ای از خورشید (هانیه توسلی) و ارتباط او با یک روح سرگردان، پرده از راز یک جنایت مخوف برمی‌دارد. اثیری با حرکت در روندی آرام تا انتها ، تماشاگر رابه شکلی عمیق و درونی با فضای قصه و شرایط روحی شخصیت‌های فیلم درگیر می‌کند… این فیلم محصول سال ۸۰ اسـت.
«خوابگاه دختران»
«خوابگاه دختران» ساخته محمدحسین لطیفی و محصول سال ۸۳ اسـت. این فیلم تلاش می‌کند با طرح موضوعاتی مانند جن و جن‌زدگی و پررنگ کردن حضور آن‌ها در جای‌جای فیلم موقعیت خود را در سینمای وحشت تثبیت کند. فیلم لطیفی اگر چه تلاشی است برای حضور در ژانر وحشت اما به‌رغم تمامی ترفندهای وحشت‌آورش نسخه‌ای رونویسی شده از فیلم‌های موفق و دلهرهآور این گونه سینمایی اسـت.
«خوابگاه دختران» با تکیه بر ترس دختران جوان از ساختمانی متروکه کـه نزدیک خوابگاه دانشگاه است، صداهای مخوفی از آن به گوش می‌رسد و روایت‌های مختلفی در مورد این صداها در بین اهالی محل وجود دارد، پیش می‌رود و درست جایی که همه چیز به گونه‌ای پرداخت شده کـه حضور جن عینی و واقعی شود، زن سرایدار کـه بـه واسطه فیزیک، حرفهای مرموز و … اولین گزینه است به قتل می‌رسد…
«پارک وی»
«پارک وی» فیلمی به کارگردانی فریدون جیرانی و محصول سال ۸۵ اسـت. محمدرضا شریفی نیا، بیتا فرهی، آنا نعمتی، نیما شاهرخ‌شاهی و رعنا آزادی‌ور از بازیگران اصلی آن هستند. مشکل اصلی «پارک وی» اما شاید این نکته باشد که آن‌چه تحت عنوان ژانر وحشت در این فیلم دنبال میشود، گیرایی اجتماعی چندانی ندارد و در فضاسازی ایرانی و سینمایی امروز ایران، قابل باور نیست.
به عنوان مثال، وقتی قاتل روانی (کوهیار) بـه مرز جنون می‌رسد و با تبر به جان پدر رها می‌افتد فقط سکانس مشابه فیلم «درخشش» بازسازی میشود. این فیلم روایت خشونتی افسارگسیخته اسـت کـه فقط بر وجوه پررنگ آن تکیه شده نه جایگاه قرار گرفتن در کلیت فیلم و از این‌جاست کـه برخی جزئیات موجود در فیلم هم کارکرد خود را از دست داده و بدل بـه شوخی با فیلم «قصه عشق»، «لالایی» و… می‌شوند.
«خواب لیلا»
«خواب لیلا» فیلمی به کارگردانی مهرداد میرفلاح است. در این فیلم ردپای تعداد زیادی از فیلم‌های ترسناک و روان‌شناختی داخلی و خارجی با سوژه خواهران یا برادران از هم جدا مانده، از جمله فیلم «شاهزاده جزر و مد» از باربارا استرایسند و حتی «شاید وقتی دیگر» ساخته بهرام بیضایی را می‌توان دید. «خواب لیلا» قصه دختری ۲۶ ساله اسـت که در خانه به ارث رسیده از پدر و مادرش بـه تنهایی زندگی می‌کند. او مدتی اسـت که از طرف دختربچه‌ای با قدرت بدنی فوق‌العاده مورد حمله‌های وحشیانه قرار می‌گیرد و در نهایت با کمک یک روانشناس سفر به ناخودآگاه و ریشه‌یابی این بحران‌ها در کودکی‌هایش را آغاز می‌کند. صدا، صحنه سرد و سکانس‌های شوکه‌کننده از نقاط قوت «خواب لیلا» است که البته قربانی زمان نامناسب اکران شد و آن چنان که باید به چشم نیامد.
«حریم»
«حریم» دومین اثر سیدرضا خطیبی در مقام کارگردان بعد از فیلم «در شهر خبری نیست، هست» و محصول سال ۸۷ اسـت. او در این فیلم علاوه بر کارگردانی، نوشتن فیلمنامه را نیز به عهده داشته است. «حریم» در جزییات محتوایی‌اش ، تلاش کرده با استفاده از عناصر بومی همانند جنگل‌های شمال و روستاییانی کـه نمادی از دنیای مردگان هستند، هویتی مستقل از این ژانر را برای خود مهیا کند.
اما در برخی جاها، باز اسیر همان فیلم‌های مطرح سینمای وحشت در چند سال گذشته مثل «کینه» و «حلقه» شده اسـت. درواقع مشکل اصلی «حریم» این اسـت که فیلمساز، سن و سال و قدمت سینما را درنظر نمی‌گیرد و بدون توجه بـه قواعد و اصول، قصد تجربه‌گرایی دارد. اگر تجربه‌گرایی در کار اسـت، باز باید در راستای همان انتظارها باشد و این دقیقاً همان چیزی اسـت که سینمای وحشت بـه دنبال آن اسـت!
«پستچی سه بار در نمی‌زند»
حسن فتحی ایده جذاب و بدیعی را در فیلم «پستچی سه بار در نمی‌زند» محصول سال ۸۷ دستمایه قرار داده و توطئه‌ها و قتل‌های درون خاندان قاجار را در بستر ژانر وحشت بـه تصویر کشیده است. این قصه در کلیات، کامل و بکر ، در جزییات، متناقض و در بیان نیز سست و ناگویا عمل می‌کند کـه این مسائل شاید برای این فیلم حرفهای تا حدودی شبیه بـه خودزنی عمل کرده باشد.
«پستچی‌سه بار در نمی‌زند» با بازی محمدرضا فروتن، باران کوثری، امیر جعفری، پانته‌آ بهرام، علی نصیریان، رویا تیموریان و لیلا زارع ، روایتی موازی و اپیزودیک از زندگی فردی به نام ابراهیم در کودکی، میانسالی و پیری اسـت کـه بـه ترتیب بر سه دوره تاریخیِ قاجار، پهلوی و معاصر منطبق شده اسـت.
«آل»
فیلم سینمایی «آل» بـه کارگردانی بهرام بهرامیان تولید سال ۸۸ اسـت.این فیلم با بازی مصطفی زمانی، آنا نعمتی، همایون ارشادی، هنگامه حمیدزاده، کیتوش آرزویان، سونیا کاتوزیان، لیزا عزیزیان و نارینه خاچاطوریان، روایت مهندسی جوان اسـت که به دستور مدیر شرکتی کـه در آن کار می‌کند باید بـه مأموریتی در ارمنستان برود.
«ماهی و گربه»
بی‌شک چیزی که تماشاگران این فیلم از زمان تماشای آن در سینما به خاطر دارند این است که وقتی چراغ‌های سینما خاموش می‌شد و تاریکی همه جا را فرا می‌گرفت، نوشته‌ای بر روی پرده نمایان می‌شد: «براساس یک پرونده واقعی» و پس از خوانده شدن بریده جراید توسط راوی، با فراگرفتن خون روی پرده سینما، عنوان فیلم ظاهر می‌شد.
«احضار»
در سال‌های اخیر نیز سریال جدیدی در ژانر وحشت و در شبکه نمایش خانگی توزیع شده اسـت.«احضار» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی رامین عباسی‌زاده، در حالی در شبکه نمایش خانگی پخش شد که به واسطه جای خالی ژانر وحشت در آن، به نقل از فروشندگان محصولات هنری آن‌چنان که انتظار می‌رفت با اقبال مواجه نشد.
منبع: روزنامه ابتکار
انتهای پیام/
There are no comments yet