«موسی کلیمالله» در مجموع بهعنوان یک اثر بلندپروازانه، فاخر و پرچالش، توانست نگاههای زیادی را بهسوی خود جلب کند و جای خالی آثار مذهبی در سینمای ایران را تا حدی پر نماید.
فیلم «موسی کلیمالله» به کارگردانی ابراهیم حاتمیکیا و تهیهکنندگی سید محمود رضوی، دومین فیلم پرفروش نوروز ۱۴۰۴ بود که با فروش ۳۴ میلیارد تومان و جذب ۴۴۵ هزار مخاطب، جایگاه درخوری در جدول گیشه بهدست آورد. این پروژه عظیم و پرهزینه، که سالها در مرحله پیشتولید و توسعه قرار داشت، نخستین تجربه حاتمیکیا در بازنمایی زندگی یکی از پیامبران اولوالعزم در قالب سینمایی است؛ روایتی که در عین وفاداری به خط کلی داستان قرآنی، تلاش میکند نگاهی دراماتیک، انسانی و حماسی به شخصیت حضرت موسی (ع) داشته باشد.
فیلم از کودکی موسی در دربار فرعون آغاز میشود و با تمرکز بر دوره بلوغ فکری، نزاع با دستگاه سلطنت، پیامبری، معجزات الهی و رهبری قوم بنیاسرائیل ادامه مییابد. برخلاف روایتهای کلاسیک مذهبی، این فیلم در پی آن است تا وجه انسانی شخصیت موسی را برجسته کند؛ انسانی گرفتار تردید، درگیر وظیفه، و در برابر آزمونهای معنوی، گاه خسته و شکاک.
در نقش والدین موسی، مریلا زارعی و علیرضا کمالی حضوری پررنگ دارند؛ نقشی که در سکانسهای بازگشت به گذشته و فضای عاطفی کودکی پیامبر، لحنی احساسی و باورپذیر به فیلم میدهد. بهاره کیانافشار در نقش آسیه (همسر فرعون)، با پرداختی ظریف و مادرانه، لحظاتی آرام و درخشان برای فیلم خلق میکند. از سوی دیگر، بهنام تشکر در نقش فرعون، یکی از متفاوتترین بازیهای کارنامهاش را ارائه میدهد: چهرهای خودکامه، بیرحم و متزلزل که در مواجهه با نشانههای الهی، نوسان رفتاری عجیبی دارد و اجرای او مورد تحسین گسترده مخاطبان قرار گرفته است.
از لحاظ فنی، «موسی کلیمالله» یکی از شاخصترین آثار تولیدشده در سینمای ایران طی سالهای اخیر است. طراحی لباس و صحنه با الهام از مصر باستان، استفاده از جلوههای ویژه ترکیبی، تصویربرداری در مقیاسی وسیع و موسیقی متن ارکسترال، تجربهای بصری و شنیداری خلق کردهاند که یادآور آثار تاریخی پرخرج است. استفاده از زبان رسمی در دیالوگها و وفاداری به متون دینی، فضای فیلم را جدی، باشکوه و در عین حال سنگین کرده است.
با این حال، فیلم از نقدها بینصیب نماند. برخی منتقدان به ریتم کند روایت، طولانی بودن دیالوگها و ساختار خطی داستان اعتراض داشتند. همچنین تمایل حاتمیکیا به ارائه بیانیههای اخلاقی و اعتقادی، گاه انسجام درام را تحت تأثیر قرار داده است. با اینهمه، «موسی کلیمالله» در مجموع بهعنوان یک اثر بلندپروازانه، فاخر و پرچالش، توانست نگاههای زیادی را بهسوی خود جلب کند و جای خالی آثار مذهبی در سینمای ایران را تا حدی پر نماید.
در پایان، این فیلم اگرچه برای همه مخاطبان آسانهضم نبود، اما از نظر فرهنگی و تولیدی، یک رویداد سینمایی مهم محسوب شد که راه را برای تجربههای مذهبی مدرنتر در آینده باز میکند.