ماهنامه صبا
صنایع خلاق به‌عنوان یک کاتالیزور برای رشد اقتصادی شناخته میشوند. بر اساس گزارش یونسکو، صنایع خلاق در جهان نزدیک به 4 درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهند.
صنایع خلاق به عنوان بخشی رو به رشد از اقتصاد جهانی مورد توجه پژوهشگران و سیاستگذاران قرار گرفته و در طی سالهای اخیر به عنوان یکی از بازیگران اصلی رشد و توسعه اقتصادی و فرهنگی کشورهای مختلف شناخته شده است. صنایع خلاق که نقطه تلاقی هنر، فناوری، خلاقیت و فرهنگ است به کسب و کارهایی با چاشنی هنرها و مهارتهای انسانی خلاقانه بر پایه ظرفیتهای فرهنگی که به شیوههای نوین محصولات دانشی و هنری را نشر و باعث درآمدزایی پایدار میشوند اطلاق میشود. این صنایع شامل رسانه، طراحی، معماری، گردشگری، بازی و اسباب بازی، مد و فشن، صنایع دستی، پویانمایی، موسیقی و فناوری‌های نوآورانه حوزه‌های هنری و فرهنگی هستند. در سالهای اخیر، صنایع خلاق به یکی از مهم‌ترین عوامل رشد اقتصادی و اشتغال در بسیاری از کشورها تبدیل شده‌اند.
صنایع خلاق به‌عنوان یک کاتالیزور برای رشد اقتصادی شناخته میشوند. بر اساس گزارش یونسکو، صنایع خلاق در جهان نزدیک به ۴ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) را تشکیل می‌دهند طوری که برآورد میشود که بیش از ۴۹۰ میلیون نفر در سراسر جهان به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در صنایع خلاق مشغول به کار هستند.
از سوی دیگر با گسترش فناوری‌های نوین و تاثیرگذاری آن بر صنعت‌های مختلف میتوان به این موضوع اشاره کرد که صنایع خلاق و فناوری به‌طور فزاینده‌ای در هم تنیده شده‌اند که ظهور همین فناوری‌های جدید مانند واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، فرصت‌های جدیدی برای نوآوری در صنایع خلاق ایجاد کرده است. همچنین بازارهای آنلاین و پلتفرم‌های دیجیتال نیز به گسترش صنایع خلاق کمک کرده‌اند و به هنرمندان و خلاقان این امکان را می‌دهند که آثار خود را به راحتی به مخاطبان جهانی ارائه دهند.
گزارش یونسکو نشان می‌دهد که ارزش اقتصادی صنایع خلاق به بیش از ۲٫۹ تریلیون دلار رسیده است و در کشورهای دنیا به‌طور متوسط ۳.۹ درصد از کل مشاغل را تشکیل می‌دهند و همچنین پیش‌بینی میشود که صنایع خلاق در سالهای آینده به‌طور میانگین ۸ تا ۱۲ درصد در هر سال رشد کنند و درحال حاضر ایالات متحده، چین و هند از بزرگترین بازارهای صنایع خلاق در جهان به‌شمار می‌روند.
صنایع خلاق در ایران در سالهای اخیر به عنوان یک حوزه مهم اقتصادی و فرهنگی مورد توجه قرار گرفته است که با افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت صنایع خلاق، تلاش‌های قابل توجهی برای توسعه این بخش صورت گرفته است. نهادها و سازمان‌های مختلف به دنبال شناسایی و حمایت از استعدادهای خلاق و کارآفرین هستند که در همین زمینه با توجه به پتانسیل بالای نیروی انسانی و خلاقیت نهادینه شده در فرهنگ ایرانی، بسیاری از استارتاپ‌ها در زمینه فناوری‌های خلاق و دیجیتال به وجود آمده‌اند. اما خب، بسیاری از هنرمندان و کارآفرینان با مشکلات تأمین مالی و عدم دسترسی به زیرساخت‌های لازم مواجه‌اند. این موضوع میتواند مانع از رشد و توسعه بیشتر صنایع خلاق شود. از طرفی نوسانات اقتصادی و تحریم‌ها میتواند به صنعت خلاق آسیب برساند و تأثیر منفی بر سرمایه‌گذاری‌ها و پروژه‌های فرهنگی بگذارد.
با توجه به اینکه صنایع خلاق بر پایه ظرفیتهای فرهنگی شکل میگیرد و ایران نیز دارای ظرفیتهای فرهنگی متنوع برای عرضه به جهانیان و کشورهای دیگر است در سالهای اخیر، ایران در تلاش است تا با کشورهای دیگر در حوزه صنایع خلاق همکاری کرده و از تجارب آنها بهره‌برداری کند. این میتواند به گسترش نمایندگان فرهنگی و هنری بین کشورهای مختلف کمک کند و با استفاده از این ابزارهای متناسب صنایع خلاق باعث انتقال مفاهیم فرهنگی متنوع ایران به کشورهای همکار نیز شود.
قاعدتا نقش دولت به ویژه در زمینه تنظیم گری برای این حوزه نیز بسیار مورد نیاز بوده و میتواند تاثیرگذار باشد که برخی از نهادهای دولتی زمینه‌هایی را برای حمایت از هنرمندان و صنایع خلاق فراهم کرده‌اند، از جمله مشوق‌های مالی و جوایز هنری و حتی ستادهای تخصصی حوزه صنایع خلاق در معاونت علمی فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری که برنامه های حمایتی مختلفی را برای توسعه بازار این صنایع فراهم کرده و در حال پیگیری گسترش و هویت بخشی به این فعالیتها است. در این بین نباید از مباحث توانمندسازی غافل شد و تاثیر آن را برای آینده صنایع خلاق ایران نادیده گرفت.
همانطور که دیده میشود دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی خصوصی به تدریج برنامه‌های آموزشی مرتبط با صنایع خلاق را راه‌اندازی کرده‌اند که به تربیت نیروی انسانی خلاق و متخصص کمک می‌کند.
اساسا صنایع خلاق در ایران با وجود چالش‌های فراوان، پتانسیل بالایی برای رشد و توسعه دارد. با توجه به منابع انسانی خلاق و تاریخ فرهنگی غنی کشور، میتوان انتظار داشت که با برنامه‌ریزی مناسب و حمایت‌های لازم، این صنایع به یکی از ارکان اصلی اقتصاد کشور تبدیل شوند.
طبق گزارشات جهانی، حجم بازار صنایع خلاق در ایران به بیش از ۳ هزار میلیارد تومان تخمین زده میشود. این آمار شامل هنر، طراحی، موسیقی، سینما و سایر بخش‌های فرهنگی است. برآورد میشود که بیش از ۳۵,۰۰۰ کسب‌وکار در حوزه صنایع خلاق در ایران فعالیت می‌کنند. این شامل استارتاپ‌ها، شرکت‌های هنری، تولیدکنندگان محتوا و خدمات فرهنگی است که در سالهای اخیر، بسیاری از استارتاپ‌ها در حوزه‌های فناوری اطلاعات، طراحی دیجیتال و رسانه‌های اجتماعی به وجود آمده‌اند و به رشد بخش خلاق کمک کرده‌اند. و شاید بتوان تخمین زد که بیشتر از یک میلیون نفر در حوزه صنایع خلاق به‌طور مستقیم و غیرمستقیم مشغول به کار هستند. این تعداد شامل هنرمندان، طراحان، تولیدکنندگان محتوای دیجیتال و کارآفرینان است.
رشدی که میتوان برای صنعت سرگرمی و محتوا (از جمله سینما، موسیقی و بازی‌های ویدئویی) در ایران در چند سال اخیر متصور بود سالیانه حدودا ۱۵ تا ۲۰ درصد است که این رشد عمدتاً به دلیل افزایش دسترسی به اینترنت و تغییرات در الگوی مصرف فرهنگی مردم است. خوشبختانه در سالهای اخیر، با ورود سرمایه‌گذاران خطرپذیر به حوزه استارتاپ‌ها، سرمایه‌گذاری در صنایعی مانند بازی‌های ویدئویی و فناوری‌های نوآورانه افزایش یافته است. به‌طور کلی، رقم سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های حوزه خلاق به صدها میلیارد تومان رسیده است.
اما صنعت انیمیشن و سینما به عنوان دو حوزه اصلی و تأثیرگذار در صنایع خلاق، دارای ویژگی‌ها، روندها و چالش‌های خاص خود هستند، صنعت انیمیشن در سالهای اخیر شاهد رشد قابل توجهی بوده است. طبق گزارش‌ها، پیش‌بینی میشود که بازار جهانی انیمیشن که در حال حاضر حدود ۴۴۰ میلیارد دلار است تا سال ۲۰۲۷ به حدود ۶۰۰ میلیارد دلار برسد که ظهور سرویس‌های استریمینگ مانند نتفلیکس، دیزنی پلاس و آمازون پرایم، تقاضا برای محتوای انیمیشنی را به شدت افزایش داده است. این پلتفرم‌ها همواره در جست‌وجوی تولید آثار انیمیشنی جدید و متنوع هستند و پیشرفت‌های تکنولوژیک در زمینه انیمیشن سه‌بعدی و واقعیت مجازی، زمینه‌ساز خلق آثار جدید و جذاب هستند که تجربه تماشای مخاطبان را بهبود می‌بخشند.
فناوری‌های جدید مانند AI و big data در تعیین موضوعات و قصه‌های روانشناختی و همچنین بهینه‌سازی فرآیندهای تولید و توزیع فیلم‌ها و انیمیشن‌ها تأثیر گذارده‌اند. نرم‌افزارهای پیشرفته همچنین طراحی کاراکترها و محیط‌های انیمیشنی را تسهیل کرده و به تولید آثار با کیفیت بالا کمک کرده‌اند.
با توجه به افزایش تقاضا برای محتوای بصری و انیمیشن، پیش‌بینی میشود که این صنایع همچنان به رشد خود ادامه دهند. به ویژه در زمینه‌های فناوری‌های نوین و استفاده از فرصت‌های جهان و با افزایش توجه به موضوعات اجتماعی و فرهنگ‌های مختلف، تولیدکنندگان به سمت تنوع و گنجاندن موضوعات بیشتر در محتوای خود حرکت می‌کنند.
به طور کلی، صنعت انیمیشن و سینما فرصت‌های زیادی برای رشد و نوآوری دارند، اما در عین حال با چالش‌هایی همچون رقابت شدید و تغییر در عادات مصرف روبرو هستند. این صنایع در آینده به تعامل بیشتر با فناوری و درک عمیق‌تر از مخاطبان نیاز دارند.
صنعت انیمیشن و سینما در ایران در سالهای اخیر شاهد تحولات مثبتی بوده است. با وجود محدودیت‌های اقتصادی و فشارهای اجتماعی، تولیدکنندگان و هنرمندان موفق شده‌اند آثار با کیفیتی را خلق کنند که نه تنها در داخل کشور بلکه در سطح بین‌المللی نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند. انیمیشن‌های ایرانی مانند «پسر دلفینی»، «ماهی و گربه» و «شاهزاده روم» توانسته‌اند جوایز معتبری را در جشنواره‌های مختلف جهانی به دست آورند.
تولیدکنندگان سینما و انیمیشن در ایران به عوامل فرهنگی و تاریخی کشور توجه ویژه‌ای دارند. داستان‌های سنتی و اسطوره‌ای، همچون داستان‌های شاهنامه، به عنوان منابع الهام بخش برای ایجاد محتواهای جدید استفاده میشود. این توجه به فرهنگ بومی به خلق آثار منحصر به فردی که هویت ایرانی را منعکس می‌کند، منجر شده است.
با توجه به افزایش استفاده از پلتفرم‌های آنلاین و تغییر عادات تماشاگران، سینماگران و انیماتورها در ایران به دنبال استفاده از این فضاها برای توزیع کارهای خود هستند. این امر نه تنها ظرفیتهای جدیدی برای جذب مخاطب ایجاد می‌کند، بلکه امکان تعامل بیشتری با مخاطبان جهانی را فراهم می‌سازد و برای بهبود و ارتقاء وضعیت صنایع خلاق در ایران، به ویژه در حوزه انیمیشن و فیلم، میتوان چندین برنامه و اقدام راهبردی را برای استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای این حوزه، متولیان اجرایی و ساختار دولتی و حکومتی در نظر گرفت:
۱. استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای حوزه انیمیشن و فیلم
۲. متولیان اجرایی انجمن های تخصصی و دولت
با اتخاذ این استراتژی‌ها و برنامه‌ها، میتوان به بهبود وضعیت صنایع خلاق در ایران، به ویژه در حوزه انیمیشن و فیلم، کمک کرد. این اقدامات نه تنها به ارتقاء رقابتی این صنایع در سطح ملی و بین‌المللی کمک می‌کنند، بلکه به ایجاد فرصت‌های شغلی و پایداری اقتصادی نیز منجر خواهند شد. با توجه به روندهای کنونی و تحولات قابل توجه در صنایع خلاق، به‌ویژه انیمیشن و فیلم در ایران، میتوان آینده‌ای امیدوارکننده را برای این صنایع ترسیم کرد.
با افزایش دسترسی به فناوری‌های پیشرفته و پلتفرم‌های دیجیتال، تقاضا برای محتوای خلاقانه به‌ویژه انیمیشن و فیلم در حال افزایش است. پروژه‌های با کیفیت که داستان‌های متنوع و جذاب را روایت می‌کنند، قادر به جلب نظر مخاطبان داخلی و بین‌المللی خواهند بود.
پیشرفت‌های تکنولوژیکی در تولید انیمیشن و فیلم، از جمله واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و انیمیشن سه‌بعدی، به کارگردانان و هنرمندان این اجازه را می‌دهد که تجربیات بصری جدیدی را خلق کنند. این تحولات نه تنها به بهبود کیفیت تولید کمک می‌کند، بلکه امکان ایجاد آثار هنری بسیار جذاب و مبتکرانه را فراهم می‌آورد.
با تشویق دولتی و حمایت از تولیدات فرهنگی، امید است که فیلم‌ها و انیمیشن‌های ایرانی بتوانند جایگاهی در بازارهای جهانی پیدا کنند. همکاری با استودیوهای بین‌المللی و شرکت در جشنواره‌های جهانی میتواند به ارتقاء برند فرهنگی ایران و همچنین ایجاد فرصت‌های اقتصادی بیشتری کمک کند. جوانان و هنرمندان جدید با ایده‌ها و سبک‌های نوآورانه به صحنه می‌آیند. این استعدادها با استفاده از آموزش‌های مناسب و حمایت‌های مالی می‌توانند به ایجاد تغییرات مثبت و انقلابی در صنایع خلاق کمک کنند.
صنایع خلاق ایران می‌توانند به تنوع و غنای موضوعاتی که در آثارشان ارائه می‌دهند، توجه بیشتری داشته باشند. به تصویر کشیدن فرهنگ‌های مختلف، داستان‌های بومی و موضوعات اجتماعی میتواند مخاطبان گسترده‌تری را جذب کند. در نهایت، آینده صنایع خلاق، به ویژه انیمیشن و فیلم، به شدت به حمایت‌های دولتی، آموزش و پرورش هنرمندان جدید، و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین وابسته است.
با توجه به پتانسیل‌های موجود و استعدادهای جوان، این صنایع می‌توانند نه تنها در سطح داخلی بلکه در عرصه بین‌المللی نیز درخشش داشته باشند. هدف نهایی، ارتقاء جایگاه فرهنگی و اقتصادی ایران در عرصه جهانی از طریق ایجاد آثار خلاق و مستقل است.
هنوز دیدگاهی منتشر نشده است