ماهنامه صبا
مرور مهمترین فیلم‌های ورزشی که مخاطب را با خود همراه کرده است.
دیدن و شنیدن داستان‌های واقعی و زندگی چهره‌ها همیشه جذاب بوده و سینما یکی از ابزارهای به تصویرکشیدن واقعیت‌ها و زندگی‌هایی است که دیدن‌شان اهمیت دارد. تاریخ سینمای ایران به خصوص در سال‌های اخیر فیلم‌های قابل توجهی داشته که براساس واقعیت یا اشاره به یک واقعه ساخته شدند اما در این میان فیلم‌های ورزشی که روایتگر اتفاقات مهم ورزشی و یا پرداختن به زندگی چهره‌های ورزشی باشند سهم چندانی از تولیدات سینمای ایران نداشتند. با این حال فیلمسازانی هم بودند که رشته‌ها یا چهره‌های ورزشی را سوژه خود انتخاب کردند؛ از طرفی با همین سهم اندک هم جشنواره‌ای با عنوان جشنواره فیلم‌های ورزشی راه اندازی شده است که امسال چهاردهمین دوره آن برگزار خواهد شد. در ادامه به مرور مهمترین فیلم‌های ورزشی که مخاطب را همراه ساخته‌اند، می‌پردازیم.
مورد ویژه: پرویز خان
چندی پیش خبر ساخت فیلمی با محوریت زندگی پرویز دهداری از مربیان خوش نام و پیشکسوت تیم ملی فوتبال ایران رسانه‌ای شد. این فیلم با عنوان «پرویز خان» به نویسندگی و کارگردانی علی ثقفی و محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که در بخش مسابقه جشنواره چهل و دوم فجر حضور دارد. نقش زنده یاد دهداری را سعید پورصمیمی بازی کرده که چهره‌ای است با کارنامه‌ای درخشان. این سابقه به همراه زندگی دراماتیک مرحوم دهداری نوید رقم خوردن یک اتفاق ویژه توسط «پرویز خان» در ژانر ورزشی می‌دهد. سازمان اوج هم پیشتر مستندی به همین نام تولید کرده که اثری موفق بوده است.
دهه ۴۰ و ببر مازندران
با مرور سابقه تولید فیلم‌های ورزشی به دهه چهل و فیلم «ببر مازندران» می‌رسیم. «ببر مازندران» فیلمی به کارگردانی ساموئل خاچیکیان و نویسندگی کی‌مرام محصول سال ۱۳۴۷ است.
این فیلم قرار بود به با محوریت زندگی تختی ساخته شود اما درنهایت حبیب‌الله بلور، مربی اسبق تیم ملی کشتی و حسین ملاقاسمی از قهرمانان کشتی فرنگی ایران در این فیلم حضور یافتند.
الهام اکراموف، سفیر وقت ازبکستان در ایران، که در آذر ماه سال ۱۳۹۱ خورشیدی به ملاقات امامعلی حبیبی رفته بود، گفت: «در همه ایالات شوروی سابق، فیلم ببر مازندران از سینماها پخش می‌شد. روزی ماشین پخش فیلم به محله ما آمد، خیلی شلوغ شده بود و بلیط هم به سختی به دست می‌آمد آن روز را هرگز فراموش نمی‌کنم، فیلم ببر مازندران که امامعلی در آن با یک ببر مبارزه می‌کرد، خیلی دیدنی بود و از آن زمان قهرمان فیلم ببر مازندران قهرمان رویاهای کودکی‌ام شد، به عشق امامعلی چند سال کشتی‌گیر شدم ولی بعدها به خاطر فشار درس این رشته ورزشی را ترک کردم و دیپلمات شدم و امروز به خاطر تجدید خاطرات کودکی بسیار خوشحالم.»
دهه ۵۰ و سرطلایی
سال ۱۳۵۴ «عمو فوتبالی» به کارگردانی سعید مطلبی درباره دو نفر از طرفداران جدی فوتبال ساخته شد. داستان به موضوع جابجایی بازیکنان فوتبال در تیم‌های مختلف می‌پردازد که در جریان این جابجایی اتفاقاتی رقم می‌خورد. ایرج قادری، گلی زنگنه و بهمن مفید بازیگران «عمو فوتبالی» بودند.
«سر طلایی» به کارگردانی شعاع‌الدین مصطفی‌زاده دیگر فیلم فوتبالی دهه ۵۰ است که سال ۵۲ با موضوع علاقه‌مندی یک جوان به فوتبالیست شدن ساخته می‌شود. سرطلایی که اولین فیلم این کارگردان بود و رسانه‌ها آن را اثری متوسط اما مفید برای تماشا ارزیابی کرده بودند.
«مسافر» به کارگردانی عباس کیارستمی هم سال ۵۳ ساخته شد. فیلم درباره نوجوانی اهل ملایر است که تصمیم دارد به تهران برود و مسابقه فوتبال را در ورزشگاه تماشا کند. او به تنهایی به تهران و ورزشگاه محل برگزاری مسابقه می‌رود. این فیلم در سینما اکران نشد.
دهه ۶۰ و خط پایان
دهه شصت متأثر از فضای متفاوت سینما و دوران دفاع مقدس بود و ورزش سهم اندکی از سینما داشت.
محمدعلی طالبی سال ۶۵ فیلم «خط پایان» را با محوریت ورزش دوچرخه سواری ساخت. داستان درباره کارگری به نام خلیل است که در کارگاه تولیدی دوچرخه کار می‌کند. او با وساطت هوشنگ رئیس باشگاه ایران جوان به عنوان ذخیره وارد این باشگاه می‌شود و برای حضور در مسابقه چالش‌هایی برایش رقم می‌خورد.
ایرج طهماسب، پرویز پورحسینی، حمید جبلی، بهزاد رحیم‌خانی، فهیمه راستکار، ناصر گیتی جاه، رامتین دانش، سعید نیوندی و عطاءاله بهمنش در این فیلم مقابل دوربین بازی کردند. محمدرضا علیقلی موسیقی متن این فیلم را ساخت و روح اله امامی این اثر را تدوین کرد.
دهه ۷۰ و مثلث آبی
سال ۷۶ «یاس‌های وحشی» با محوریت ورزش تکواندو به کارگردانی محسن محسنی‌نسب ساخته شد.
داستان درباره سه رزمنده بسیجی به نام‌های علی، صدرا و رحیم است. علی، رحیم و چند رزمنده دیگر برای شرکت در مسابقه‌های کاراته به لندن می‌روند. علی به‌عنوان نماینده ایران و رحیم به‌عنوان مربی، در مسابقه‌های آزاد کاراته شرکت می‌کنند.
«شیرهای جوان» تولید سال ۱۳۷۹ عنوان فیلم دیگری است که محسنی‌نسب با موضوعی ورزشی می‌سازد. این فیلم داستان زندگی یک ورزشکار رشته کاراته است که در مسابقات شهر کیف برای او اتفاقاتی رخ می‌دهد.
اواخر دهه هفتاد هادی صابر نیز فیلم «مثلث آبی» را ساخته است. داستان محمد پسر جوانی که علاقه زیادی به فوتبال دارد. او روزی کاملا اتفاقی جواد زرینچه بازیکن تیم استقلال را می‌بیند و این دیدار مسیر زندگی محمد را تغییر می‌هد.
فیلم «جهان پهلوان تختی» به کارگردانی بهروز افخمی که به دنبال کار نیمه تمام علی حاتمی شکل گرفت هم می‌توان در میان فیلم‌های ورزشی دهه هفتاد نام برد. اگرچه سوژه فیلم درباره یکی از چهره‌های مهم ورزش ایران است اما چندان موفق نبود.
دهه ۸۰ و فوتبالیست‌ها
دهه هشتاد با ساخت یک فیلم فوتبالی شروع می‌شود. علی اکبر ثقفی سال ۸۰ فیلم «فوتبالیست‌ها» را با حضور علی پروین و حمید استیلی از چهره‌های فوتبالی می‌سازد.
در فیلم فوتبالیست‌ها، حسن رفتاری با از دست دادن پدر و مادرش در زلزله رودبار در یک مغازه پنچرگیری مشغول به کار می‌شود. او که علاقه زیادی به فوتبال دارد توسط یکی از دوستانش در جریان برگزاری مسابقات جهانی فوتبال کودکان بی‌سرپرست در سوئیس و عضویت تیم ایران در مسابقات قرار می‌گیرد. او پس از اطلاع از مشکل قانونی خود در مورد حضور در تیم ملی با به کار بردن ترفندی موفق به کسب اجازه از خانم دکتر شکوهی نماینده بهزیستی می‌شود و…. این فیلم نتوانست نظر مثبت مخاطبان و منتقدان را به دست بیاورد.
همچنین سال ۸۵ «آفساید» به کارگردانی جعفر پناهی درباره دخترانی که علاقه به حضور داشتن در ورزشگاه را دارند ساخته می‌شود. این فیلم در ایران اکران عمومی نشد.
«دیوار» به کارگردانی محمدعلی طالبی که در سال ۸۶ ساخته می‌شود را هم می‌توان در میان فیلم‌های مرتبط با ورزش قرار داد. مردی که کارش موتور سواری در دیوار مرگ است و از این طریق خرج زندگی خود را تامین می‌کند، بر اثر یک حادثه کشته می‌شود. پس از این اتفاق، فرزندانش تصمیم می‌گیرند راه پدر را ادامه دهند.
دهه ۹۰ و تنوع محدود فیلم‌های ورزشی
دهه نود ساخت فیلم‌های ورزشی رونق بیشتری می‌گیرد و به تبع تنوع در تولیدات سینمایی فیلم‌های متفاوت‌تری ساخته می‌شود.
«عرق سرد» از تولیدات سال ۸۶ به کارگردانی سهیل بیرقی داستان افروز اردستانی بازیکن تیم ملی فوتسال بانوان است که در آخرین مسابقات ملی عنوان خانم گل رقابت‌ها را از آن خود کرده. او درحال آماده سازی برای حضور در مسابقات جهانی است که متوجه می‌شود همسرش مانع خروج او از کشور شده است.
همچنین مستند سینمایی «صفر تاسکو» سال۹۶ ساخته شده و روایت زندگی خواهران شهربانو، سهیلا و الهه منصوریان ورزشکاران ووشو است. این فیلم بخشی از زندگی شخصی و حرفه‌ای خواهران منصوریان را در دل مسابقات مهمی که داشتند و زندگی حرفه‌ای‌شان به تصویر می‌کشد.
«سونامی» به کارگردانی میلاد صدرعاملی نام فیلم ورزشی دیگری است که سال ۹۷ ساخته می‌شود.در اردوی تیم ملی تکواندو، سرمربی تیم و سه تن از بازیکنان اعزامی، به کشوری خارجی پناهنده شده و به ایران برنمی‌گردند. این پناهندگی اتفاقاتی را رقم می‌زند و داستان حول آن پیش می‌رود.
بهرام توکلی هم سال۹۷ سراغ سوژه‌ای مهم در ورزش رفت و زندگی «غلامرضا تختی» را بر پرده سینما آورد. این فیلم با تمرکز بر زندگی جهان پهلوان تختی از دوران کودکی تا مرگ وی را روایت می‌کند.
فیلم «لاله» به کارگردانی اسدالله نیک‌نژاد هم بعد از حواشی خاصی که داشت سال ۹۹ ساخته شد. این فیلم به زندگی لاله صدیق، قهرمان اتومبیل‌رانی ایرانی و چالش‌ها و مشکلاتی که داشته می‌پردازد
ورزش بر قاب تلویزیون
در کنار فیلم‌های سینمایی، تلویزیون هم کم و بیش در سریال‌ها سراغ ورزشکاران و رشته‌های ورزشی رفته است.
«به سوی افتخار» به کارگردانی سیروس مقدم با موضوع فوتبال، «پژمان» به کارگردانی سروش صحت و با بازی پژمان جمشیدی از بازیکنان فوتبال، کشتی گیر بودن شخصیت نقی با بازی محسن تنابنده و یا علاقه‌مندی شخصیت بهتاش فریبا برای فوتبالیست شدن در سریال «پایتخت» و… از نمونه‌های سال‌های اخیر است که اشاره یا سوژه‌ای ورزشی داشتند و می‌توان به آنها اشاره کرد.
سینما و ورزش هرکدام جذابیت‌های خاص خود را دارند و قابلیت‌های خوبی برای همراه کردن علاقه‌مندان خود. همراهی سینما و ورزش می‌تواند قاب‌های ماندگاری از چهره‌های ورزشی و روایت اتفاقات مهم ورزش باشد؛ روایتی که با پرداختی درست و حرفه‌ای حتما مخاطب سینما را جذب خواهد کرد.
هنوز دیدگاهی منتشر نشده است