نگاهی به فیلم‌های ستایش شده سینمای ترکیه

۱۰ فیلم ۱۰ شاهکار

در این گزارش به فیلم‌های ستایش شده سینمای ترکیه پرداخته‌ایم.

---

 

سامپیون

Sampiyon

||    یک درام عاشقانه نفس‌گیر   ||

خلاصه داستان:  این فیلم براساس روایتی واقعی ساخته شده که در دهه ۱۹۹۰ اتفاق می افتد. سوارکاری به نام «هالیس کارتاس» با اسبش به نام «بولد پیلوت»؛ این سوارکار که پدرش مخالف اسب سواری اوست، در نهایت با پیشنهاد یکی از باشگاه‌داران معروف هوایی می‌شود. او که از این پیشنهاد به‌شدت هیجان‌زده است، بدقلق‌ترین اسب را که بولد پایلوت نام دارد، برای رام کردن و سوار شدن انتخاب می‌کند. بولد پایلوت اسب سیاه زیبایی‌ست که صاحبش بگوم، دختر رییس باشگاه است. هالیس در حینی که سعی می‌کند بولد پایلوت را برای مسابقه آماده کند، دلبسته بگوم هم می‌شود و این آغاز راهی‌ست پرفرازونشیب که با شنیدن خبر سرطان بگوم، به مسیری پر از بیم و امید می‌افتد. مسیری که انگار برنده شدن بولد پایلوت در مسابقه‌ها، امید به زندگی و مبارزه با بیماری در بگوم است …

کارگردان: آحمت کاتیکسیز

سال نمایش: ۲۰۱۸

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۸.۳

بازیگران: اکین کوچ ـ فاراح زینب عبدالله ـ فیکرت کوشکان

دیدگاه:  این فیلم درام عاشقانه‌ای است که بر اساس داستانی واقعی ساخته شده است. قهرمان بعد از پانزده هفته نمایش، بیش از دوونیم میلیون مخاطب را به سینماها کشاند و با فروشی نزدیک به ۳۵ میلیون لیره ترک فروش داشت.

خواب زمستانی

Winter Sleep

||    پرفروش‌ترین فیلم ترکیه در سراسر جهان   ||

خلاصه داستان: این فیلم داستان مردی به نام آیدین را به تصویر می کشد که از بازیگران مشهور بوده است. آیدین، بازیگرِ سابق تئاتر، حالا در یکی از روستاهای دورافتاده‌ی ترکیه، مدیریتِ هتلی سنگی را بر عهده دارد و پذیرای توریست‌هاست. او همراه خواهرش نجلا و همسرِ جوانش نیهال روزگار می‌گذراند. آیدین مردِ میانسالِ انگار گیج و گنگی‌ست که از دور و برش خبر ندارد و به نظر می‌رسد تنها دل‌مشغولی‌اش نوشتن مقاله برای روزنامه‌هایی کم‌اهمیت است تا این‌که کم‌کم بر اثر حرف‌های دیگران، پی به اوضاعِ درونی و بیرونی‌اش می‌بَرَد

کارگردان: نوری بیگله جیران

سال نمایش: ۲۰۱۴

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۸.۱

بازیگران: هالوک بیلگینر ـ ملیسا سُزِن ـ دِمِت آکبا

دیدگاه: خواب زمستانی فیلمی با ژانر درام و اجتماعی است که محصول مشترک کشور های ترکیه، فرانسه و آلمان است. فیلم خواب زمستانی توانسته است جایزه نخل را در جشنواره کن به خود تعلق دهد. این فیلم به کارگردانی نوری بیلگه جیلان در سال ۲۰۱۴ میلادی (۱۳۹۳ شمسی) ساخته شد که نمره ۸.۱ را از منتقدان دریافت کرد. تماشاگران در سراسر جهان از فیلم «خواب زمستانی» جیلان استقبال کردند که با شایستگی جایزه نخل طلای جشنواره فیلم کن ۲۰۱۴ را از آن خود کرد. و بیشترین فروش فیلمی به کارگردانی جیلان در ترکیه و خارج از این کشور را داشت. «خواب زمستانی» آن سال تنها در فرانسه، جایی که هم‌زمان با فیلم‌های پرفروش تابستانی مانند «لوسی» و «طلوع سیاره میمون‌ها» روی پرده رفت، بیش از ۳۰۰ هزار بلیت و بیش از دو میلیون دلار فروخت. «خواب زمستانی» همچنین نماینده ترکیه در بخش فیلم خارجی‌زبان هشتاد و هفتمین دوره جوایز اسکار بود، اما نتوانست نامزد شود.

نکته قابل توجه درباره این فیلم، زمان طولانی آن است. نوری بیلگه جیلان به کسانی که ممکن است مرعوب چشم‌انداز یک فیلم سه ساعت و ۱۶ دقیقه‌ای ترکیه‌ای شوند این توصیه را دارد: «از خسته شدن نترسید.» او با صدایی بم و پرطنین‌ می‌گوید: «این که خسته شوید، مهم نیست. شاید به این خاطر است که برای آن فیلم آماده نیستید. تقصیر فیلم نیست».

کوهستان

The Mountain

||    تجربه دلهره در محاصره داعش   ||

خلاصه داستان:   در اپیزود اول این فیلم، دو دوست صمیمی به نام‌های بشیر و اوگوز وارد نیروهای ویژه ترکیه می‌شوند و تحت آموزش‌های سختی قرار می‌گرفتند. در فیلم کوهستان ۲ این دو دوست که حالا جزئی از نیروهای ویژه ترکیه هستند باید در اولین ماموریت خودشان به صورت مخفیانه به عراق بروند و یک عملیات نجات بسیار حساس را انجام دهند. گروهی از شهروندان ترکیه توسط نیروهای داعش اسیر شده‌اند و حالا این وظیفه بشیر و اوگوز است که جان هموطنان خودشان را نجات دهند…

کارگردان: آلپر کاگلار

سال نمایش: ۲۰۱۶

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۸.۲

بازیگران: کاگلار ارطغرل، اوفوک بایراکاتار، آهو ترکپنچه

دیدگاه:فیلم کوهستان فیلمی با ژانری اکشن است که در دو سری در سال های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۶ میلادی (۱۳۹۱ و ۱۳۹۵ شمسی) به کارگردانی آلپر چاغلار ساخته شد. این فیلم نمره ۸.۲ را از منتقدان دریافت کرده است که این نمره نسبت به ژانر اکشن این فیلم، عالی است. فیلم کوهستان ۲ پس از حضور در جشنواره‌های بین المللی موفق شد برنده ۲ جایزه نخل طلایی برای بهترین فیلم و بهترین کارگردانی شده و نامزد دریافت ۲ جایزه ستاره طلایی برای بهترین بازیگر زن و بهترین فیلم نیز شود.

داستان سه خواهر

A Tale Of Three Sisters

||    برنده جایزه خرس طلایی جشنواره کن   ||

خلاصه داستان: داستان درباره سه خواهر از خانواده‌ای روستایی است. بعد از مرگ مادر خانواده، پدر که تمکن و انگیزه نگهداری از دخترانش را ندارد، آن‌ها را به شهر می‌فرستد تا به‌عنوان خدمتکار در خانه‌های مردم مشغول به کار بشوند. چند سال بعد، دخترها به روستا و خانه پدری بازمی‌گردند، در حالی که یکی از آن‌ها باردار است، یکی دچار بیماری شده و دیگری هم مشکلات خاص خودش را دارد. اعضای خانواده در شرایطی دوباره دور هم جمع می‌شوند که دوری چند ساله فاصله‌ای عمیق میان آن‌ها ایجاد کرده و از سوی دیگر تفاوت زندگی شهری و مردسالاری سنت‌زده‌ در روستا تناقض‌های تازه‌ای را رقم می‌زند.

کارگردان: امین آلپر

سال نمایش: ۲۰۱۹

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۷.۴

بازیگران: جمره ابوزیا، اس یوکسل، هلین کاندمیر، کیهان آچیکگوز

دیدگاه: این فیلم محصول سال ۲۰۱۹ است و پس از نمایش در جشنواره‌های معتبر بین‌المللی، اعتبار بسیاری به دست آورد که یکی از آن‌ها جایزه خرس طلایی جشنواره کن بود. فیلم بدون توسل به پی‌رنگ پیچیده، با رفتن به دل روزمرگی جاری در این نوع زندگی، روی شخصیت‌ها و روابط آن‌ها متمرکز می‌شود و از قضا همین تبدیل شده به نقطه قوت اثر. دخترها و پدر قصه شخصیت‌هایی چندبعدی هستند که به دلیل ظرافت و جزیی‌نگری در پرداخت همدلی تماشاگر را برمی‌انگیزند و البته که نقش‌آفرینی چشمگیر بازیگران را هم در این امر نمی‌توان بی‌تاثیر دانست.

سرزمین نوح

Noah Land

||   یک تشییع به یاد ماندنی   ||

خلاصه داستان:  این فیلم مردی به نام عمر را به تصویر می‌کشد که پدرش در بستر بیماری به سر می‌برد و وصیت پدرش، تشییع پیکرش در زیر درختی به نام نوح است. در همین زمان خشکسالی شهر را فرا گرفته است و مردم از این بابت خشمگین‌اند. این فیلم روایت چالش‌هایی است که عمر برای دفن پدرش با آن روبه‌رو می‌شود

کارگردان: سینک ارترک

سال نمایش: ۲۰۱۹

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۱/۷

بازیگران: هالوک بیلگینر، آرین کوساکسیزیگلو و علی آتای

دیدگاه: فیلم سرزمین نوح یک درام مخاطب پسند است و از فیلم‌های تاریخی سینمای ترکیه به شمار می‌آید که در سال ۲۰۱۹ میلادی (۱۳۹۹ شمسی) به کارگردانی و نویسندگی سینک ارترک ساخته شد. این فیلم توانست نظر مخاطبان را جلب کند و با اقبال مخاطبان عام و جامعه منتقدان ترکیه روبه‌رو شد. همچنین سینک ارترک موفق شد جوایز بسیاری نیز برای این فیلم دریافت کند.

لبه بهشت

The Edge Of Heaven

||   برگزیده بهترین فیلم‌نامه جشنواره کن   ||

خلاصه داستان:  جیسی یتر زنِ میانسال مهاجر ترک تباری است که در شهرِ برمن آلمان زندگی می‌کند. او از راه روسپیگری امرار معاش می‌کند. او دختری ۲۷ ساله دارد به نام آیتن که در شهر استانبول ترکیه دانشجوی رشتۀ اقتصاد است. یتر به آیتن گفته است که در یک تولیدی کفش مشغول به کار می‌باشد. از سوی دیگر علی آکسوی مردِ سالخورده و بازنشسته‌ای است که او نیز مهاجری ترک تبار است که در شهرِ برمن آلمان زندگی می‌کند. او که همسرش را در جوانی از دست داده است پسری دارد به نام نجات که استاد ادبیات آلمانی در دانشگاه شهر هامبورگ است. یتر و علی با همدیگر آشنا می‌شوند و علی که متوجه می‌شود او زنی مسلمان و ترک است نسبت به یتر نوعی حسِ ترحم همراه با علاقه پیدا می‌کند و از او می‌خواهد که روسپیگری را رها کرده و با وی زندگی کند. علی به یتر قول می‌دهد که برای امرار معاش هرگز دچار مشکل نخواهد شد. به درخواستِ علی جواب مثبت بدهد اما هر دو با مخالفت نجات پسر علی روبه‌رو می‌شوند.

کارگردان: فاتح آکین

سال نمایش: ۲۰۰۷

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۸/۷

بازیگران: بکی باوراک، تانسل کرتیز و نورگول یشیلچای

دیدگاه:   در «لبه بهشت» همه شخصیت‌ها هویت دارند، هویت خود را خود انتخاب می‌کنند و آرا م آرام دست سرنوشت آن‌ها را در برابر تقدیرشان قرار می‌دهد. مضمون فیلم، داستان درهم تنیدگی سرنوشت این آدم‌هاست. فیلم آکنده از فاصله‌هاست… فاصله آلمان و ترکیه، فاصله دو نسل، پدر و پسر، مادر و دختر. فیلم حکایت محو شدن این فاصله‌هاست. شخصیت‌ها در این فیلم به تدریج فواصل فرهنگی و جغرافیایی و نیز فاصله‌های میان دو نسل را در هم می‌نوردند و دست آخر در بهشتی که آکین می‌آفریند، به یک هم‌دلی تأثیرگذار می‌رسند.

درام «لبه بهشت» به کارگردانی فاتح آکین فیلمساز آلمانی ترک تبار با دریافت چهار جایزه لولاشامل بهترین فیلم، کارگردان و فیلمنامه، فاتح پنجاه و هشتمین دوره جوایز آکادمی فیلم آلمان شد. لبه بهشت» فیلمی به شدت پرده پوش و در عین حال باهوش است. این فیلم همچنین توانست جایزه بهترین فیلمنامه از جشنواره کن را دریافت کند.

پدرم و پسرم

My Father And My Son

خلاصه داستان:  دنیز در جریان یکی از ازدواج‌هایی پا به‌ دنیا گذاشت که در قضیه‌ی کودتای ۱۲ سپتامبر (۱۹۸۰)، از هم پاشید. او مادرش را همزمان با قدم نهادن به‌ این‌ دنیا از دست داد و پدرش که به عنوان نویسنده‌‌ در یک روزنامه کار می‌کرد، در خانه‌ای معمولی از او نگهداری کرد. او به‌ غیر از پدر، خویشاوند و آشنای دیگری نداشت تا این‌که یک روز پدرش، صادق، با خبری آمد که دنیز را شگفت‌زده کرد…. قرار شده دنیز همراه پدرش پیش خانواده‌ی او و نزد پدربزرگش که پیش‌تر هرگز او را ندیده بوده، برود و در روستایی کوچک زندگی کند. وقتی به روستا می‌رسند، صادق که سال‌ها پیش از پدرش رنجیده و از وی روی برگردانده بود، بعد از مدت‌ها او را می‌بیند. اختلاف بین آن دو مساله‌ای نیست که به آسانی رفع و رجوع شود و…

کارگردان: چاقان ایرماک

سال نمایش: ۲۰۰۵

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۳/۸

بازیگران: اسر سریاک، چتین تکیندور، فکرت کوشکان، حمیرا آقبای، اگه تانمان، شریف سزر

دیدگاه: یکی از محبوب ترین فیلم های سینمایی ترکی، فیلم سینمایی پدرم و پسرم است که در سال ۲۰۰۵ میلادی (۱۳۸۴ شمسی) به کارگردانی چاقان ایرماک ساخته شد. این فیلم آنقدر محبوب شد که در همین سال به پرفروش‌ترین فیلم های ترکیه تبدیل شد. این فیلم تاکنون جوایز و افتخارات فراوانی کسب کرده است که از میان آنها می توان به جایزه بهترین بازیگر مرد، بهترین بازیگر زن و جایزه انتخاب تماشاچیان از سوی جشنواره بین المللی فیلم استانبول اشاره کرد. این فیلم همچنان در ترکیه‌ی امروزی هم تازگی موضوع خود را حفظ کرده است. احساسات و عواطفِ متنوعی که فیلم منتقل می‌کند ناشی از این واقعیت است که زمان را به چالش می‌کشد و جلوه‌های گوناگونی از نسل‌های متفاوت را نشان می‌دهد. فیلم با وجود گذر زمان آن هم برای جوانانی که در ترکیه‌ی ۱۹۸۰ بالیده بودند و حالا نماینده‌ی جمعیت میانسال هستند، تمثیل و بازنمایی از احساسات پردوام و قدرتمندی است که کهنه نمی‌شود و برای جوانان امروز هم می‌تواند ارزیابی مجددی از تعریف قهرمانی باشد.

دنیای فانی

Mortal World

||   یک کمدیِ اکشن     ||

خلاصه داستان:  این فیلم داستان خانواده‌ای به نام مرمر را به تصویر می‌کشد که با هشت نفر، در محله حیدرپاشا مالک رستورانی هستند و به ظاهر بسیار عادی زندگی می‌کنند؛ اما یک راز بزرگ دارند که تحت هر شرایطی باید پنهان بماند. آن‌ها در واقع از این پوشش برای قتل کسانی که یک سازمان خاص به آنان دستور می‌دهند، استفاده می‌کنند. این فیلم وقتی به اوج هیجان می‌رسد که دست آنان رو می‌شود و برای نجات خود از این معرکه، اقدام به کارهای مختلفی می‌کنند.

کارگردان: علی آتای

سال نمایش: ۲۰۱۸

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۸/۸

بازیگران: احمد ممتاز تایلان، آلپر کول، فیاض ییگیت، ایرم ساک، سارپ آپاک و…

دیدگاه:   فیلم دنیای فانی از جمله فیلم‌های ماندگار سینمایی ترکی است که با چند ژانر از جمله اکشن، جنایی و کمدی در سال ۲۰۱۸ میلادی (۱۳۹۷ شمسی) به کارگردانی علی آتای ساخته شد و در مدت ۱۱ هفته، ۵۸۵ هزار و ۱۴۵ نفر آن را تماشا کردند. این فیلم به کارگردانی علی آتای تاثیر زیادی بر جای گذاشت. بنا به درخواست مردم، فیلم دوم برای دیزنی پلاس فیلمبرداری خواهد شد.

 

درخت گلابی وحشی

The Wild Pear Tree

||   فیلمی با اقبال چشمگیر مخاطبان      ||

خلاصه داستان: سینان که در روستایی کوچک به همراه خانواده‌اش زندگی می‌کند، در فکر چاپ کتابش است. کتابی که از خاطرات شخصی‌اش نشأت گرفته. اما او پول کافی برای این کار ندارد و به هر کسی هم که رو می‌اندازد، کمکی نمی‌کنند. پدر او هم که در فکر کندن چاه و رسیدن به آب است تا با آن دشت را سیراب کند، مرد بی‌خیالی به نظر می‌رسد که با شرط‌بندی روی مسابقه‌های اسب‌دوانی، همه‌چیزش را از دست داده و در آستانه بازنشسته شدن از شغل معلمی، هیچ پولی در بساطش نیست. تمام تلاش پدر این است تا به آب برسد اما این کار از نظر سینان و بقیه مردم روستا، عبث و احمقانه است …

کارگردان: نوری بیگله جیران

سال نمایش: ۲۰۱۸

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۸.۱

بازیگران: دوغو دمیرکول ـ مورات جِمجیر ـ هازار اِرگوچلو و …

دیدگاه: فیلم برای علاقه‌مندان به سینمای دیالوگ محور پر از لحظات زیبایی ست که دیالوگ های پر مغز و طولانی گاه تا ده دقیقه و بیشتر مخاطب را با خود درگیر میکند و بعد از پایان فیلم نیز، رها کردنی در کار نیست. گفتگوها در محوریت انگیزه های ذاتی انسان، علت پیدایش هستی و هدف از آفرینش و نقش مذهب در زندگی بشر می باشد. فیلم درخت گابی وحشی را می توان به عنوان برترین فیلم سینمایی ترکی که در ترکیه ساخته شده است، نامید. این فیلم پس از اکران از استقبال خوب مردم برخوردار شد و نمره ۸.۱ را از منتقدان دریافت کرده است.

 

آیلا

Iyla

||   فیلمی که می‌خنداند و می‌گریاند      ||

خلاصه داستان:  سال ۱۹۵۰ که کره شمالی به کره جنوبی حمله می‌کند، سازمان مللی ارتشی متشکل از چند ملیت را برای کمک به کره جنوبی به آن کشور می‌فرستد که در میان آن‌ها سربازان ترک هم حضور دارند. گروهبان سلیمان یکی از این سربازان است که خانواده و نامزدش را به قصد خدمت رها می‌کند و وارد کارزار می‌شود. گروهبان سلیمان با پیکر نیمه‌ یخ زده دختر خردسالی مواجه می شود که در آستانه مرگ قرار گرفته است. در ادامه، سلیمان نام مستعار آیلا را برای این دختربچه انتخاب می کند و جان خود را برای نجات او به خطر می اندازد. پیدا کردن یک دختر کوچک کره‌ای که پدر و مادرش را از دست داده، سلیمان را وارد رابطه‌ای عاطفی با دختر کوچک می‌کند و تا سال‌ها بعد هم اثر آن در روح سلیمان باقی می‌ماند…

کارگردان: جان الکای

سال نمایش: ۲۰۱۷

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۷/۸

بازیگران: اسماعیل حاجی‌اوغلو، چتین تکیندُر، لی کئونگ جین

دیدگاه: آیلا: دختر جنگ، براساس رویدادهای واقعی ساخته شده و توسط کمپانی برادران وارنر به نمایش عمومی درآمده است. این فیلم در جشنواره های مختلف افتخارات متعددی را بدست آورد که از میان آنها می توان به کسب دو جایزه در جشنواره جهانی فیلم های آسیایی ۲۰۱۷ اشاره کرد. این فیلم به عنوان نماینده سینمای ترکیه در بخش بهترین فیلم بین المللی نودمین دوره جوایز اسکار انتخاب شد. آیلا در حالی اکران شد که پرده‌های سینمای ترکیه در تصرف فیلم‌های کمدی ترکی و چند رقیب سرسخت خارجی بود. آیلا سعی کرد در این هیاهو سری از میان سرها در بیاورد. فیلم در عرض سه روز بیش از چهارصدهزار نفر تماشاگر داشته و همان هفته اول در صدر فیلم‌های پرفروش جا گرفت و نقدهای اغلب مثبتی هم از مردم و هم از اهل فن گرفت.