«اخرین تولد»؛ بافیلمنامه ای به شدت ملتهب!

فیلمنامه آخرین تولد فیلمنامه به شدت ملتهبی است و این التهاب مدام اوج می‌گیرد. محمودی موفق شده این فیلمنامه ملتهب را با تکیه بر دکوپاژی دقیق به خوبی اجرا کند و تماشاگر را تا آخرین لحظه نگران وضعیت و فرجام شخصیت‌های فیلم نگه دارد.

---

کشور افغانستان کشور مظلوم و رنج‌کشیده‌ای است. نگاهی اجمالی به تاریخ این کشور نشان می‌دهد که مردم افغانستان سال‌ها است که در رنج و عذاب زندگی می‌کنند و همیشه تحت فشار حکومت‌های استبدادی از حقوق اولیه خود محروم بوده‌اند. از سال‌ها پیش که شوروی به این کشور حمله کرد تا امروز که طالبان حکومت را در این کشور به دست گرفته است کشور افغانستان همیشه وجه‌المصالحه قدرت‌های بزرگ جهان قرار گرفته است. یک روز شوروی تلاش کرد تا برخلاف خواست و نیاز مردم این کشور ایده‌های کمونیستی را در این کشور پیاده کند و روز دیگر نیروهای آمریکایی با حمله به این کشور کوشیدند ایده‌های لیبرال دموکراسی را در این کشور حاکم کنند که با ظهور طالبان شکست خوردند. در این جا‌به‌جایی قدرت‌ها این مردم افغانستان بودند که بیشترین فشار را تحمل کردند.

امروز هم که بعد از ظهور طالبان در این کشور بسیاری از محرومیت‌های پیشین دوباره بازگشته است و خصوصاً زنان این کشور از بسیاری از حقوق ابتدایی خود مانند حق تحصیل محروم شده‌اند. مردم ایران هم به واسطه اشتراکات فرهنگی فراوانی که با مردم افغانستان دارند نمی‌توانند نسبت به مصائبی که بر مردم این کشور همسایه تحمیل می‌شود بی‌تفاوت باشد. سینمای ایران بارها و بارها درباره مشکلات این کشور فیلم ساخته است. آخرین تولد آخرین تلاش سینمای ایران برای ساخت فیلمی درباره افغانستان معاصر و وضعیت سیاسی و اجتماعی آن است.

نوید محمودی کارگردان متولد افغانستان است که از شش سالگی در ایران زندگی می‌کند. او که دارای مدرک فوق‌لیسانس است و جز تهیه و کارگردانی فیلم شعر هم می‌گوید سال‌ها است که همراه برادرش در ایران مشغول ساخت فیلم است. موضوع و مضمون اکثر فیلم‌های او تا به امروز مربوط به کشورش افغانستان است. مشخص است که برادران محمودی علی‌رغم سال‌ها زندگی در ایران هنوز کشور مادری خود را فراموش نکرده‌اند و تلاش می‌کنند با بیان رنج‌های مردم افغان صدای آن‌ها را به گوش جهانیان برسانند. به خاطر همین است که به جز چند کار معدود اکثر فیلم‌های خود را درباره افغانستان ساخته‌اند.

در «آخرین تولد» هم آن‌ها یک بار دیگر سراغ کشور ماددری‌شان رفته و داستانی را درباره افغانستان معاصر تعریف کرده‌اند. برادران محمودی در آثار پیشین خود بارها نشان داده‌اند خوب بلدند از تلفیق عناصر ملودراماتیک با یک اجرای استاندارد فیلم‌های قابل توجهی بسازند. چند مترمکعب عشق، شکستن هم زمان بیست استخوان و مردن در آب مطهر از جمله فیلم‌های مشهوری است که این دو برادر تا به امروز ساخته‌اند. فیلم‌هایی که بسیار مورد توجه و اقبال منتقدان و تماشاگران ایرانی قرار گرفته است.

آخرین تولد داستان زن خبرنگاری به نام ثریا (با بازی الناز شاکردوست) است که همراه با پسری شیعه به نام فهیم (با بازی پدرام شریفی) زندگی می‌کند. آن‌ها همراه با دوستان‌شان آماده جشن تولد ثریا می‌شوند. دوستانی که همگی به فعالیت فرهنگی و هنری مشغول هستند. همگی در حال برگزاری جشن تولد هستند که اخبار نگران کننده‌ای از هرات به آن‌ها می‌رسد. طالبان هرات را اشغال کرده است و به سرعت به کابل نزدیک می‌شود. خبر ترور نامزد یکی از دوستان همه چیز را به هم می‌ریزد و نشان می‌دهد افغانستان آبستن حوادث بسیاری در آینده نزدیک است.

برادران محمودی در فیلم‌های قبلی خود نشان داده بودند که شیفته روایت داستان‌های عاشقانه و ملتهب هستند. آن‌ها در چند متر مکعب عشق داستان عشق یک پسر ایرانی به دختری افغان را روایت کردند که با مخالفت پدر دختر به یک فاجعه ختم می‌شود. در مردن در آب مطهر داستان عاشقانه یک دختر و پسر افغان را روایت کردند که می‌کوشند برای یک زندگی بهتر از افغانستان فرار کنند و به اُروپا بروند. در سایر فیلم‌هایی که این دو برادر ساخته‌اند هم می‌شود ردپای عشق را مشاهده کرد. در آخرین تولد هم این دو برادر تلاش می‌کنند داستان عاشقانه خود را به آرزوها و حسرت‌های مردم افغانستان پیوند بزنند و به آن جنبه تاریخی بدهند.

عشق ثریا که یک دختر سنی است به فهیم که پسری شیعه است بیان‌گر خواست و آرزوی قلبی این دو برادر است. آن‌ها افغانستانی را دوست دارند که مردم آن فارغ از نژاد، قومیت و دین با صلح و برادری در آزادی کامل در کنار یک دیگر زندگی کنند. آن‌ها یک زندگی معمولی و انسانی را حق مردم افغان می‌دادند و اعتقاد دارند اگر این حق از مردم افغانستان دریغ شده به خاطر دخالت‌های دولت بیگانه است که هر بار به بهانه‌ای افغانستان را قربانی سیاست‌های خود کرده‌اند. اشاره گاه و بی‌گاه شخصیت‌های اصلی فیلم به چهره‌های معتبر فرهنگی افغانستان مانند صدیق برمک و خالد حسینی به این دلیل است که نشان دهند مردم افغانستان چه رنجی را تحمل کرده‌اند تا به آزادی اندک پیش از ورود طالبان برسند.

آرزوهای شخصیت‌های زن فیلم که پر از شور و شوق برای خلق و آفریدن هستند با ورود طالبان یک شبه بر باد می‌رود و آن‌ها را به سیاه‌چاله‌ تاریکی برمی‌گرداند که پیش از این در آن زندگی می‌کردند. برادران محمودی در آخرین تولد کوشیده‌اند که راوی صادق حال بد افغانستان امروز باشند. افغانستانی که حقش بیشتر از این‌ها است و جهان یک زندگی معمولی به مردم رنج کشیده این کشور بدهکار است.
ایده روایت داستان در یک لوکیشن ایده بسیار خوبی بوده که توسط کارگردان برای روایت قصه در نظر گرفته شده است. تماشاگر در طول تماشای آخرین تولد برای لحظه‌ای احساس خستگی نمی‌کند و این موضوع بیش از هر چیز به دکوپاژ خوب محمودی و توانایی او در هدایت بازیگران برمی‌گردد. محمودی در آخرین تولد به خوبی از ابزار تکنولوژیک استفاده کرده است. تماشاگر بدون این که نیاز باشد از لوکشین اصلی فیلم خارج شود از طریق اخبار تلویزیون و گوشی موبایل شخصیت‌ها متوجه اخبار خارج از خانه می‌شود.

نکته مهم دیگری که محمودی به خوبی آن را رعایت کرده است درست اجرا کردن التهاب درونی فیلمنامه است. فیلمنامه آخرین تولد فیلمنامه به شدت ملتهبی است و این التهاب مدام اوج می‌گیرد. محمودی موفق شده این فیلمنامه ملتهب را با تکیه بر دکوپاژی دقیق به خوبی اجرا کند و تماشاگر را تا آخرین لحظه نگران وضعیت و فرجام شخصیت‌های فیلم نگه دارد. بازی خوب بازیگران فیلم (خصوصاً الناز شاکردوست) از دیگر ویژگی‌های مهم آخرین تولد است. تیم بازیگری فیلم بسیار یک دست است و تمام بازیگران آخرین تولد موفق شده‌اند اجرای خوبی از نقش‌هایشان ارائه دهند.

آخرین تولد در کارنامه برادران محمودی جایگاه متفاوت و متمایزی دارد. این فیلم شاید به اندازه چند متر مکعب عشق و مردن در آب مطهر سر و صدا نکند اما می‌تواند نگاه مخاطب ایرانی را متوجه مشکلات کشور همسایه افغانستان کند. تماشاگر ایرانی هم لازم است که به تماشای چنین فیلمی بنشیند چرا که تماشای آخرین تولد باعث می‌شود آگاهی عمومی مردم ایران از وضعیت مردم افغانستان بالا برود و آن‌ها تحلیل بهتری از اوضاع این کشور که یقیناً بر وضعیت ایران هم تاثیر دارد داشته باشند.

اگر برادران محمودی و تیم سازنده این فیلم موفق شوند در تبلیغات عمومی فیلم این احساس نیاز را تماشاگر ایرانی ایجاد کنند، می‌توانند اُمید داشته باشند تا آخرین تولد فروش خوبی داشته باشد. از طرف دیگر پخش جهانی و بین المللی فیلم هم می‌تواند به برادران محمودی کمک کند تا به خواسته‌شان که رساندن صدای اکثریت مردم افغان به جهانیان است برسند. در کل تماشای این فیلم برای مردم ایران لازم است. چرا که مردم را از این موضوع آگاه می‌کند که در هم ریختن وضعیت باثبات یک کشور می‌تواند چه مشکلات و مصائبی را به بار بیارود و ایران را غرق در مشکلاتی کند که رهایی از آن تا سالیان دراز امکان‌پذیر نیست.

منبع:سینماتیکت