«مرده برای دلار»؛ یک وسترن سرزنده

تازه‌ترین ساخته والتر هیل به نام «مرده برای دلار» در جشنواره ونیز با واکنش نسبتا مثبت منتقدان روبه‌رو شد.

---

 

شاید والتر هیل ۸۰ ساله برای خیلی از سینمادوستان اسم چندان کنجکاوی‌برانگیزی نباشد اما آن دسته از علاقه‌مندانی که کارهای او را در گذر زمان پیگیری کرده‌اند می‌دانند که هیل سازنده تعدادی از آثار دیدنی اکشن، وسترن و نئونوآر در نیم قرن اخیر بوده است. هیل هرگز فیلمساز مورد علاقه جشنواره‌ها و جوایز سینمایی نبوده است (او بیشتر جوایز مهم خود را به‌خاطر فعالیت‌های تلویزیونی‌اش دریافت کرده) و به جز اولین ساخته‌اش، «دوران مشقت» (محصول ۱۹۷۵ با بازی چارلز برانسون و جیمز کابرن) تقریبا هیچ‌کدام از آثار مهم او فروش چندانی نداشته‌اند. به بیان دقیق‌تر، کارنامه والتر هیل پر است از شکست‌های تجاری. با این وجود بهترین فیلم‌های او آثاری گرم و پرانرژی هستند که هنوز هم می‌توان به تماشای آن‌ها نشست و حسی از لذت ناشی از سرگرمی ناب را تجربه کرد.

به همین دلیل است که هیل برای گروه نه‌چندان پرشماری از مخاطبان جدی سینما یک فیلمساز دوست‌داشتنی و الهام‌بخش محسوب می‌شود. از «دوران مشقت» تا فیلم‌هایی چون «راننده» (۱۹۷۸)، «سواران خستگی‌ناپذیر» (۱۹۸۰)، «جانی خوش‌قیافه» (۱۹۸۹)، «جرونیمو: یک افسانه آمریکایی» (۱۹۹۳) و «آخرین مرد مقاوم» (۱۹۹۶، که همان داستان «یوجیمبو» و «به خاطر یک مشت دلار» را این‌بار در قالب یک اکشن شبه‌گانگستری روایت می‌کرد)، هیل نشان داد که می‌تواند آثاری جذاب و سرگرم‌کننده بسازد.

در چنین شرایطی، هیل بعد از ۶ سال دوری از سینما با وسترن تازه‌ای به‌نام «مرده برای دلار» (Dead for a Dollar) به عرصه سینما بازگشته است. این فیلم با بازی کریستف والتس، ویلم دافو، ریچل بروزناهان و بنجامین برت، داستان جایزه‌بگیری به نام مکس برلوند (با بازی والتس) را روایت می‌کند که استخدام می‌شود تا ریچل پرایس، همسرِ – از لحاظ سیاسی – مترقی تاجری به نام ناتان پرایس را پیدا کند. «مرده برای دلار» در بخش خارج از مسابقه هفتادونهمین جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمده است و اولین واکنش‌ها به آن را می‌توان قابل‌قبول ارزیابی کرد. از ۹ یادداشتی که تاکنون در سایت راتن تومیتوز بر این فیلم منتشر شده، تنها دو یادداشت لحنی منفی داشته‌اند.

گلن کنی منتقد سایت راجر ابرت، یکی از طرفداران فیلم بوده که مطلب خود را چنین آغاز کرده است: «این روزها، برای تعداد قابل توجهی از کارگردانان برجسته، شش سال فاصله بین فیلم‌ها لزوماً زمان خیلی زیادی نیست. پس شاید تعجب کنید که چرا انتظاراتی چنین هیجان‌انگیز در مورد «مرده برای دلار»، اولین فیلم شش سال اخیرِ والتر هیل، کارگردان انعطاف‌پذیر فیلم‌های اکشن، وجود داشته است. به یک دلیل: او امسال ۸۰ ساله شده و در این سن و سال یک وقفه شش ساله در ساخت فیلم چیزی است که هواداران را عصبی می‌کند. اما نکته مهم‌تر، این حقیقت است که «مرده برای دلار» به احتمال زیاد اولین فیلم کاملاً خوشایند والتر هیل در بازه زمانی بیش از شش سال گذشته است.»

به‌نظر می‌رسد برای این‌که بتوانیم از فیلم جدید والتر هیل لذت بیشتری ببریم، به مقداری دانش در مورد سینمای وسترن و یکی از فیلمسازان کم‌وبیش مهجور اما تاثیرگذار این ژانر نیاز داریم. کنی به این اشاره کرده است که هیل وسترن جدیدش را به باد بوتیچر (کارگردان بزرگی که، به‌خصوص در دهه ۱۹۵۰، وسترن‌هایی کمتر قدر دیده اما دیدنی ساخت) تقدیم کرده و این امر بی‌دلیل نیست. شخصیت مکس برلوند در «مرده برای دلار» شخصیتی است که می‌توانست توسط راندولف اسکات (بازیگر مهم‌ترین وسترن‌های بوتیچر) بازی شود.

لزلی فلپرین از هالیوود ریپورتر هم «مرده برای دلار» را یک «وسترن سرزنده» نامیده است. به عقیده او ، توانایی‌های والتر هیل در ساخت لحظات اکشن هنوز کمرنگ نشده، اما یکی از مشکلات فیلم این است که میانه‌های داستان کمی افت می‌کند.

سوفی مانکس کافمن از ایندی‌وایر جنبه‌هایی از «مرده برای دلار» را مورد انتقاد قرار داده اما امتیاز B- را به فیلم داده که نشان می‌دهد فیلم را در مجموع پذیرفتنی قلمداد کرده است. به‌نوشته کافمن، «مرده برای دلار» بازگشتی است به غرب قدیم و دیپلماسی به سبک سال ۱۸۹۷؛ جایی که شلیک به یک نفر نشان‌دهنده راهی برای حل جروبحث‌ها در این دنیا بود. ارجاع به قدرت اسلحه در این فیلم با چنان نظم و قاعده‌ای صورت می‌گیرد که گاه در این دچار تردید می‌شویم که آیا مستقیما با یک اثر وسترن روبه‌روییم یا با یک پاستیش یا تقلیدنمایی (به‌معنی تقلید آگاهانه و ستایش‌گرانه از سبک یک هنرمند یا دوره زمانی دیگر یا به‌کارگیری مؤلفه‌های آثارشان در یک اثر هنری). کافمن دیالوگ بامزه‌ای را مثال می‌زند؛ جایی که یک نفر با حالت تمسخرآمیزی می‌پرسد: «تو کی هستی؟» و طرف مقابل پاسخ می‌دهد: «من اونیم که اسلحه داره!» به نوشته کافمن، چنین دیالوگی نشان می‌دهد که در «مرده برای دلار» قرار است با چه فیلمی سروکار داشته باشیم. با این وجود کافمن انتقاداتی را نیز به فیلم وارد می‌کند. به‌عنوان مثال «مرده برای دلار» زمانی که به‌شکلی تزیینی به‌سراغ نمایش سیاست‌های نژادی می‌رود دچار افت می‌شود. همچنین طرح داستانی چفت‌وبست چندان محکمی ندارد. با این وجود آن‌چه فیلم را از سقوط نجات می‌دهد، گستردگی زبان بصری فیلم است.

اما اوون گلیبرمن، منتقد سرشناس ورایتی، یکی از مخالفان تازه‌ترین ساخته هیل محسوب می‌شود که در مورد «مرده برای دلار» چنین نوشته است: «عنوان این فیلم شبیه یک وسترن اسپاگتی است، و فیلم با مناظری خیره‌کننده و موسیقی حسرت‌باری به سبک کارهای [انیو] موریکونه آغاز می‌شود که این احساس – یا شاید بتوان گفت امید – را ایجاد می‌کند که قرار است چنین فیلمی باشد.» اما به عقیده گلیبرمن، فیلم این امیدها را برآورده نمی‌کند. به نوشته این منتقد، یکی از مشکلات فیلم این است که هیل می‌خواهد عدالت را در حق تمام شخصیت‌های اصلی فیلم رعایت کند اما نتیجه این می‌شود که «مرده برای دلار» فاقد یک هسته مرکزی دراماتیک است.

منبع: حبرگزاری صبا/ آریا قریشی

انتهای پیام/