ماهنامه صبا
در این گزارش به فعالیت بازیگران زن که به مستند سازی روی آوردند به بهانه اکران مستند «آواز باد» ساخته سودابه بیضایی نگاهی انداخته‌ایم.
از روز سه‌شنبه دوم بهمن فیلم مستند «آواز باد» به کارگردانی سودابه بیضایی در گروه هنر و تجربه روی پرده رفت. مستند دیگر بیضایی با نام «کسری آنلاین» هم در همین چند روز اخیر در جشنواره داکای بنگلادش به نمایش درآمده. سودابه بیضایی سال‌ها ست که به عنوان بازیگر در سینما و تلویزیون مشغول فعالیت است و حالا چند سالی است به کارگردانی مستند روی آورده. مسیر او یادآور دیگر بازیگران زن ایرانی است که در این مسیر قدم گذاشتند.
مستندسازی یکی از حرفه‌های وسوسه‌کننده و البته سخت در سینما است. کاری که علاوه بر پردازش احتیاج به تحقیق و روایت واقعیت دارد. خیلی از کارگردان‌های مهم سینما کار خود را از ساخت مستند شروع کردند. اما گاهی هم کلیشه برعکسی وجود دارد. یعنی بازیگران و کارگردان‌هایی پس از رسیدن به شهرت و سال‌ها کار حرفه‌ای تصمیم می‌گیرند سراغ موضوعاتی بروند و آنها را در ساختار مستند روایت کنند. این موضوع در میان زنان بازیگر ایرانی بارها اتفاق افتاده. بازیگرانی که پس از شهرت و شناخته‌شدن در دنیای بازیگری، سراغ دل‌مشغولی خود از دنیای واقعی رفتند و آن را به شکل مستند روایت کردند. اکران و موفقیت جهانی سودابه بیضایی بهانه‌ای شد تا نگاهی به زنان بازیگر مستندساز سینمای ایران داشته باشیم.
بهاره افشاری
پیش از مستندسازی | سال ۱۳۸۱ با نقش کوتاهی در فیلم «ناف» محمد شیروانی فعالیت حرفه‌ای در سینما را شروع کرد. اما با سریال «او یک فرشته بود» و بازی در نقش شیطان به شهرتی رسید که هنوز هم برخی او را همان نقش می‌شناسند. دهه ۸۰ و ۹۰ برای افشاری دهه پرکاری بود و در تلویزیون، سینما، شبکه نمایش‌خانگی و تئاتر حضور داشت.
فعالیت مستندسازی | سال ۱۳۹۶ زمانی که بهاره افشاری در اوج شهرت خود در بازیگری بود و حتی مدتی برند لباس خودش را راه‌اندازی کرده بود، خبر رسید که قرار است مستندی درباره اسب سردار آزمون، بازیکن تیم ملی فوتبال بسازد. نام این مستند «سریک» بود و به دلیل ویژگی‌های این اسب و نگاه متفاوت افشاری، مورد توجه قرار گرفت.
پس از مستندسازی | ۷ سال از ساخت «سریک» می‌گذرد و هنوز خبری درباره ساخت مستندی دیگر از افشاری رسانه‌ای نشده. او در این سال‌ها مشغول بازی در سریال‌های شبکه نمایش‌خانگی و فیلم‌های سینمایی بوده.
مهناز افضلی
پیش از مستندسازی | مهناز افضلی از اواسط دهه ۶۰ و با فیلم «گزارش یک قتل» ساخته محمدعلی نجفی وارد سینما شد. او بازیگر پرکاری نبود، اما همان نقش‌های پراکنده‌اش در آثاری مثل سریال «محاکمه»، فیلم «پرستار شب»، «اشک و لبخند» و… او را به چهره‌ای شناخته شده در دنیای بازیگری تبدیل کرد.
فعالیت مستندسازی | افضلی از اواخر دهه ۷۰ وارد دنیای مستندسازی شد. مستند «زنانه» و «کارت قرمز» او که به مسایل زنان و مخصوصا پرونده پر ابهامی مثل شهلا جاهد می‌پرداخت نام را به عنوان یک مستندساز متفاوت سر زبان‌ها انداخت. در دهه ۹۰ قرارگرفتن مهناز افضلی در کنار پروژه کارستان با همکاری رخشان بنی‌اعتماد بار دیگر وجه مستندسازی این بازیگر را بیشتر نمایان کرد.
پس از مستندسازی | مهناز افضلی سال‌هاست که بازیگری را کنار گذاشته و به صورت مستمر مشغول کار مستندسازی است. آخرین مستند او با نام «فریم سوم» که روایتی از اتفاقات سیاسی و احتماعی ایران از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۱ است از آثار بحث‌برانگیز این روزهاست.
سودابه بیضایی
پیش از مستندسازی | سودابه بیضایی از اوایل دهه ۸۰ وارد سینما و تلویزیون شد. او در این سال‌ها در هر ژانری از کمدی و درام گرفته تا تاریخی بهبازیگری پرداخته که نشان از روحیه تجربه‌گرایی او دارد. بازی او در سریال‌هایی مانند «آسمان من» و «ارمغان تاریکی»، مورد توجه قرار گرفت. بیضایی سال ۱۳۹۶ با فیلم «لرد» ساخته محمد رسول‌اف راهی فستیوال کن شد و تجربه حضور در رویدادهای بین‌المللی سینما را هم دارد.
فعالیت مستندسازی | بیضایی از سال ۱۳۹۶ شروع به ساخت مستند و نوشتن فیلمنامه کرد. اولین مستند او «مثل اسمم پگاه» در اولین قدم برای او جایزه بهترین فیلم مستند را از جشن مستقل خانه سینما همراه داشت. پس از این مستند، مسیر مستندسازی برای بیضایی جدی‌تر شد و حتی در مصاحبه‌ای اعلام کرد که این کار بیشتر از بازیگری روح او را اغنا می‌کند. «آواز باد» دومین مستند او بود که با نگاهی به زندگی یک تنبورنواز ساخته شد و مورد توجه قرار گرفت. سومین مستند سودابه بیضایی «کسری آنلاین» این روزها در فستیوال‌های خارجی شرکت می‌کند. بیضایی حالا تبدیل به یک مستندساز حرفه‌ای شده که بازیگری را هم در کنار این کار ادامه می‌دهد.
پس از مستندسازی | همان‌طور که آثار مستند سودابه بیضایی این روزها مورد توجه است، فیلم کمدی «آریا شهر دو نفر» هم با حضور او بر پرده اکران است و سریال «هشت‌پا» هم با بازی او به تازگی در تلویزیون به پایان رسید. از او تابستان امسال سریال پر مخاطب «طوبی» نیز روی آنتن رفت.
نیکی کریمی
پیش از مستندسازی | سال ۱۳۷۰ بازیگر جوانی وارد سینمای ایران شد که بسیار مورد توحه قرار گرفت. نیکی کریمی از همان اولین حضور جدی خود در «عروس» تبدیل به ستاره شد و هنوز هم پس از گذشت ۳ دهه از بازیگران محبوب سینماست. موفقیت او تنها به چهره و ستاره بودنش نبود، کریمی با بازی‌های حرفه‌ای که در آثار مهرجویی از خود به جا گذاشت نشان داد که بازیگری متفاوت است.
فعالیت مستندسازی | نیکی کریمی کارگردانی را با مستندسازی آغاز کرد او پیش از اینکه در سال ۱۳۸۳ فیلم «یک شب» را بسازد در اواخر دهه هفتاد و در سال ۱۳۷۸ مستندی با نام «داشتن ونداشتن» را جلوی دوربین برد. در این فیلم کریمی به موضع سقط جنین ورود کرده بود. این مستند ۲۱ سال بعد و در سال ۹۹ مجوز پخش از شبکه خانگی را پیدا کرد. کریمی بعد از ساخت «داشتن و نداشتن» به سمت سینمای داستانی رفت اما در سال ۱۳۹۱ با قرادادی که با فدراسیون فوتبال منعقد کرد مستند «روزی روزگاری فوتبال» را کلید زد. مستندی که قرار بود به شکل سریالی به بررسی حواشی و اتفاقات تیم‌های لیگ برتر بپردازد که البته بعد از ضبط دو قسمت تولید آن متوقف شد.
پس از مستندسازی | نیکی کریمی در ادامه فعابیت‌های خود را در عرصه کارگردانی سینمای داستانی ادامه داد و فیلم‌هایی چون «سوت پایان»، «شیفت شب» و «اتابای» را جلوی دوربین برد که آخری با لستقبال بی‌نظیر مخاطبان و منتقدان مواجه شد. کریمی در کنار فیلمسازی کار تهیه‌کنندگی را هم انجام داد. او در همه این سال‌ها بازیگری را هم به شکل جدی پیگیر بود و در آثار مختلف سینمایی و تلویزیونی به ایفای نقش پرداخت.
هنوز دیدگاهی منتشر نشده است