«زودپز»؛ چرخش از کمدی به تراژدی

موسیقی فیلم زودپز به کارگردانی رامبد جوان، نه تنها همراهی کننده فضای کمدی داستان است، بلکه در لحظات دراماتیک، عمق بیشتری به روایت می‌بخشد.

---

شاید بیش از هر موسیقی دیگری، امیر توسلی را به خاطر موسیقی آثار طنز می‌شناسند او در این کار خبره و جواب‌پس‌داده است. بیشتر آثار طنز سینمای ایران مهر ملودی‌ها و موسیقی‌های او را روی خود دارد و تقریبا می‌توان گفت که انتخاب اول هر فیلمسازی است که بخواهد کمدی کار کند. او چرخش‌های فیلم‌های کمدی را به خوبی بلد است و با استفاده توامان از ملودی‌های ایرانی و غربی موسیقی‌ای نزدیک به ضائقه مخاطب ایرانی می‌سازد تا بتواند هم هیجانات فیلم‌های کمدی را دربیاورد و هم در لحظاتی که لازم است مخاطب آماده موقعیت شود، از موسیقی‌های ساده‌فهم‌تر و ملودیک‌تر بهره ببرد.

رامبد جوان در تمامی آثارش ارج و قربی ویژه برای موسیقی قائل است. از خندوانه گرفته تا فیلم‌های سینمایی و سریال‌هایش. او همیشه تلاش داشته تا از موسیقی‌های متفاوتی استفاده کند که بیادماندنی باشند. بیاد بیاورید زمانی که گامنو در اوج معروفیت تیتراژهای خندوانه را اجرا می‌کرد یا زمانی که گروه دوست‌داشتنی بمرانی، قطعات مختلفی را برای این برنامه اجرا می‌کرد و به سرزندگی آن کمک می‌کرد. اتفاقا در همان دوران خندوانه امیر توسلی نیز یکی از اصلی‌ترین آهنگسازانی بود که همکاری داشت. او ساخت تیتراژها و ووله‌های موزیکال این برنامه پرطرفدار را عهده‌دار بود. همکاری توسلی و رامبد جوان با قانون مورفی ادامه پیدا کرد. در این همکاری هم توسلی با توجه به فضای فیلم، موسیقی‌ای برای آن نوشت که فیلمنامه را بیش از هرچیز مد نظر قرار داده بود تا موسیقی بتواند بار دراماتیک فیلم را به دوش بکشد. این قانون توسلی است که در ساخت آثارش بیش از هرچیز همیشه این نکته را در نظر می‌گیرد که به فضای فیلم وفادار باشد و در مقام آهنگساز خودنمایی کمتری داشته باشد.

در زودپز هم او به این قول حرفه‌ای‌اش به عنوان آهنگساز وفادار مانده است. موسیقی ساختاری مشخص ندارد آنطور که بتوان گفت از ژانر ثابتی یا مثلا از یکی دو ژانر مشخص برای فیلم استفاده شده است. او به فراخور قصه جلو رفته است و طبق رسم همه کمدی‌های دنیا موسیقی‌های جز، راک، پاپ و فانک از جمله سبک‌هایی بوده‌اند که او از آنها بهره جسته است. اما این سبک‌های باعث نشده‌اند تا صدایی واحد از یک وضعیت موسیقایی به مخاطب دست بدهد. با این وجود با توجه به اینکه چندمین همکاری رامبد جوان و امیر توسلی است، قطعا او اهداف سینمایی-موسیقایی را در موسیقی‌اش در نظر گرفته است. یکی از جاهایی که این مساله بیش از دیگر جاها به چشم آمده است، سکانس‌هایی است که داستان اندکی از فضای کمدی فاصله گرفته و فضای دراماتیک فیلم افزایش می‌یابد.
موسیقی نیز در این بخش حضوری پررنگ‌تر دارد. همچون خود قصه که دیگر از فضای کمدی فاصله می‌گیرد و تا حدودی تراژیک می‌شود، موسیقی نیز این چرخش را دارد و رنگ و بوی ملودی‌ها تغییر می‌یابد. شاید تفاوت اصلی موسیقی زودپز با دیگر آثار جوان از منظر موسیقی همین چرخشی باشد که در این فیلم وجود دارد. پیش از این، این فضا در فیلم‌هایی چون مارمولک، طبقه هساث و تا حدودی گاهی به آسمان نگاه کن که توسط آهنگسازان مختلف ساخته شده بودند، شنیده شده بود، اما در آثار جوان خیر. با ساخت موسیقی برای زودپز بار دیگر توسلی نشان داد که همچنان سردمدار ساخت موسیقی‌های کمدی در سینمای ایران است و برای حفظ این مقام همچنان در حال جنگیدن است؛ جنگی که ارزشمند است و قابل تقدیر.