ماهنامه صبا
ویروس کرونا نشان داده است که مدل‌های ترکیبی، که در آن‌ها فیلم‌ها هم در سینما و هم آنلاین منتشر می‌شوند، می‌تواند یک چشم‌انداز به سوی آینده باشد.
سینما در آلمان از اواخر قرن نوزدهم آغاز شد. در ۱ نوامبر ۱۸۹۵، اولین سینما در آلمان به نام «وینترگارتن-واریته» در برلین افتتاح شد و نمایش فیلم‌های کوتاه را آغاز کرد. از آن زمان، سینما به یکی از مهمترین نهادهای فرهنگی آلمان تبدیل شد و نسل‌های زیادی را به خود جذب کرده است. اما سینما در دوره‌های مختلف بویژه در زمان جنگ جهانی دوم و همچنین بعد از سال ۲۰۰۰ میلادی دستخوش تغییرات گسترده و چشمگیر شد. برای بررسی آخرین وضعیت سینماها در آلمان، تغییرات سینما بر مبنای تغییرات دنیای مدرن و همچنین استقبال مخاطبان به سراغ کسانی رفتیم که در این کشور صنعتی زندگی کرده و با موضوعات فرهنگ و هنر در ارتباط هستند.
مدیر موسسه آموزشی تله لرنینگ که بیش از ۳۵ سال است شهروند آلمان بوده و از علاقه مندان هنر فیلم سازی است، می‌گوید: یکی از موضوعاتی که بسیار بر سینمای آلمان تاثیر گذاشت، جنگ‌های جهانی بود. جنگ جهانی اول تاثیری چشم گیری بر سینمای آلمان داشت که تا سال‌ها بعد رد تاریک آن بر جامعه هنری آلمان لمس می‌شد و صنعت سینما خالی از هنر و حس بصری شده بود و بیشتر کارکردی تبلیغاتی داشت. این موضوع را سینمای آلمان بار دیگر در جنگ جهانی دوم تجربه کرد.
این شهروند با اشاره به مهمترین تحولات سینما در این چند سال اخیر نیز می‌گوید: حقیقت امر اینکه رشد پلتفرم‌های استریمینگ مانند نتفلیکس، آمازون پرایم و دیزنی در دهه‌ی گذشته، چشم‌انداز سینمای آلمان را خیلی تغییر داده است. تغییر رفتار مصرف کننده توسط پلتفرم‌های جدید عامل اصلی این تغییر و کاهش بازدیدهای سینمایی شده و تعداد بازدیدکنندگان سینما در آلمان در سال‌های اخیر کاهش یافته است. در حالی که در سال ۲۰۱۱ حدود ۱۲۹ میلیون بازدید سینمایی ثبت شده بود، این تعداد تا سال ۲۰۲۰ به حدود ۹۲ میلیون کاهش یافت. به ویژه در دوره پاندمی کووید-۱۹، زمانی که بسیاری از سینماها مجبور به تعطیلی موقت شدند، این کاهش به اوج خود رسید.
رضا با اشاره به اینکه این کاهش مخاطب موجب شده که سالن‌های سینما تعطیل شوند می‌افزاید: در همین راستا تعداد سینماها در آلمان نیز کاهش یافته است. طبق گزارش موسسه‌ی Förderungsanstalt (FFA)، در سال ۲۰۱۱ حدود ۱,۷۳۴ سینما وجود داشت. تا سال ۲۰۲۰ این تعداد به حدود ۱,۶۰۰ رسید که نشان می‌دهد حدود ۱۳۴ سینما در این دوره تعطیل شده‌اند. به ویژه سینماهای کوچک و مستقل که در رقابت با سینماهای چندمنظوره بزرگ و پلتفرم‌های استریمینگ دچار مشکل شده‌اند، بیشتر تحت تأثیر قرار گرفته‌اند.
مدیر موسسه آموزشی تله لرنینگ با اشاره به دوره کرونا نیز می‌گوید: در دوره کرونا شدت همه گیری ویروس باعث شد آسیب بسیاری به صنعت و هنر وارد شود به نوعی که همه مشاغل اروپا به ویژه آلمان را تحت تاثیر خود قرار داده بود و بعضی ها تا ماه ها تعطیل بودند.
وی تاکید میکند: ضررها به اندازه‌ای بود که بسیاری کمک از دولت می‌گرفتند و در غیر این صورت با بحران بسیار جدی روبه‌رو می‌شدند. در این حین دوره تعطیلی سینماها در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، بسیاری نگران کننده بود و حتی خیلی از عوامل سینما صحبت از مرگ تدریجی این مدیوم می‌کردند و روز به روز شکاف بین پلتفرم‌ها و سینماها بزرگ و بزرگ‌تر می‌شد. با این حال برخی‌ها امید خود را از دست ندادند، و باور داشتند که دیر یا زود، دوباره راه به سالن‌های سینما باز خواهد شد و سینما، پلتفرم های خانگی را شکست می‌دهد.
رضا در پاسخ به این پرسش که نقش پلتفرم‌ها در صنعت سینمای آلمان را چگونه ارزیابی می‌کنید، پاسخ می‌دهد: به واسطه‌ی تعداد زیاد فیلم‌ها و سریال‌های موجود و امکان دسترسی به محتوا در هر زمان و مکان، پلتفرم‌هایی مانند نتفلیکس و بقیه پلتفرم‌ها محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. پلتفرم‌های استریمینگ بازار را با ارائه‌ی یک جایگزین راحت و کم‌هزینه برای بازدیدهای سنتی سینما متحول کرد. این پیشرفت رسانه و امکانات باعث شد که بسیاری از افراد تجربه رفتن به سینما را با سینمای خانگی جایگزین کنند.
مدیر موسسه آموزشی تله لرنینگ می‌افزاید: محتواهای انحصاری که تنها در پلتفرم‌های استریمینگ در دسترس هستند و انتشار همزمان یا زودهنگام فیلم‌های بزرگ به صورت آنلاین، سینمای سنتی را تحت فشار قرار داده است و هزینه اشتراک یک ماه از پلتفرم برابری میکند با بلیط سینمایی یک فیلم، پس بعد اقتصادی هم نکته قابل توجهی است که مخاطبان را به سمت خود جذب میکند.
تجربه‌های جدید سینمایی؛ سفارش غذا در سینما
ماهنامه صبا همچنین در گفتگو با دکتر هنگامه مزینانی از شهروندان آلمان که در زمینه هنری فعال است، به بیان تجربیات وی پرداخته است. او در مورد تجربه‌های جدید سینمایی در آلمان عنوان میکند: برای برون رفت از مشکلات به وجود آمده برای سینمای آلمان و معضل کاهش تعداد بازدیدکنندگان از فیلم‌ها در سینما که پلتفرم‌های خانگی جایگزین آن شده بود، ارائه‌ی تجربه‌ای جذاب برای مخاطبین لازم بود که دوباره نگاه‌ها به سمت سالن‌های سینما بیفتد و مخاطب به سینما بازگردد. برای همین منطور سینماداران خدمات خود را در چند سال اخیر گسترش داده‌اند و به خلاقیت در ارائه خدمات پرداختند.
این فعال هنری ادامه می‌دهد: یکی از لاین‌های جدید در این مسیر، معرفی سینماهای Dine-in و سینماهای لوکس بوده است که در آن‌ها بینندگان می‌توانند در طول فیلم غذا و نوشیدنی سفارش دهند. در این سینماها وعده‌های غذایی کامل ارائه و توسط یک گارسون مستقیماً به صندلی بیننده آورده می‌شود.
دکتر مزینانی در تشریح این خدمت جدید می‌گوید: منوی این سینماها اغلب شامل انواع پیش‌غذاها، غذاهای اصلی، دسرها و نوشیدنی‌ها است. این امکانات لوکس، صندلی‌های راحتی ارائه می‌دهند که اغلب با قابلیت تنظیم، پتو و بالش ارائه می‌شوند تا تماشای فیلم برای مخاطبان را تا حد ممکن راحت و جذاب سازد و حس آرامش و لذت برای بیننده ایجاد کند.
وی با اشاره به نمونه‌هایی از سینماها در آلمان که چنین خدماتی ارائه می‌دهند، می‌افزاید: این سینماها شامل Astor Film Lounge، زنجیره سینماهای لوکس CineStar و بسیاری از سینماهای کوچک و مستقل می‌شود که تجربه‌های ویژه‌ای ارائه می‌دهند. این خلاقیت به منظور بهبود تجربه سینمایی و تشویق بینندگان به دیدن فیلم بیشتر از طریق سینما طراحی شده است، برای رقابت با پلتفرم‌های نوظهور و خانگی.
این فعال هنری و دانشگاهی در پاسخ به این سوال که آینده سینمای آلمان را چطور می‌بینید، پاسخ می‌دهد: با وجود چالش‌ها، بسیاری از سینماها با خلاقیت و ذهنیت خلاق به سراغ معضلات رفته‌اند و به بحران‌های روز افزون رسانه‌ای واکنش نشان می‌دهند. آن‌ها تجربه‌های ویژه‌ای مانند سینمای رویدادی، نمایش‌های ۴D، جشنواره‌های فیلم و صندلی‌های لوکس ارائه می‌دهند تا مخاطب را جذب کنند. سینماهای مستقل بیشتر بر فیلم‌های تخصصی و رویدادهای خاص تمرکز می‌کنند تا مرجع تماشاگران وفادار شود.
دکتر مزینانی تاکید میکند: ویروس کرونا نشان داده است که مدل‌های ترکیبی، که در آن‌ها فیلم‌ها هم در سینما و هم آنلاین منتشر می‌شوند، می‌تواند یک چشم‌انداز به سوی آینده باشد. با این انعطاف‌پذیری، سینماها می‌توانند خدمات خود را گسترش دهند و با عادت‌های مصرفی تغییر یافته سازگار شوند و توفیق اجباری برای بهبود خط مخاطب در سینمای آلمان فراهم شود.
وی با بیان این مطلب که همین اقدامات توانسته زمینه‌ای فراهم سازد تا مخاطب دوباره با سینما آشتی کند، ادامه می‌دهد: سینما در نیمه اول سال ۲۰۲۳ نیز توانسته است دایره مخاطبان خود را افزایش دهد. نکته بسیار خوشایند این است که سینماها به ویژه در میان کودکان، نوجوانان و جوانان بیشتر مخاطب جذب کرده‌اند. در گروه سنی ده تا نوزده سال، دامنه مخاطبان به بالاترین مقدار یعنی ۶۱ درصد گروه سنی خود رسیده است، در حالی که در گروه سنی بیست تا بیست و نه ساله‌ها این میزان هشت درصد افزایش یافته و به ۳۶ درصد رسیده است. این روند با این نتیجه‌گیری که میانگین سنی سینماروها در شش ماه اول سال ۲۰۲۳ در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته از ۳۹.۵ به ۳۸.۶ سال کاهش یافته است، سازگار است.
دکتر مزینانی این گونه نتیجه می‌گیرد: این تحلیل‌ها با این شکایت رایج که جوانان دیگر به ندرت به سینما می‌روند و اوقات فراغت خود را ترجیحاً در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند، مغایرت دارند. البته ناگفته نماند، هنوز تعداد بازدیدکنندگان فعلی به سطح سال پیش از کرونا ۲۰۱۹ نرسیده است. این تعداد هنوز ۱۲.۵ درصد کمتر از دوره مشابه سال ۲۰۱۹ است. در سال ۲۰۱۹، سینماها تا اوایل نوامبر حدود ۸۹ میلیون بلیط فروخته بودند. اما اگر هزینه‌های رفتن به سینما را در نظر بگیریم، این هزینه‌ها با ۴۷۴ میلیون یورو در نیمه اول سال ۲۰۲۳ دوباره به سطح سال‌های پیش از پاندمی بازگشته‌اند. در شش ماه اول سال ۲۰۱۸ برای رفتن به سینما ۴۵۸ میلیون یورو خرج شده بود؛ در همین دوره در سال ۲۰۱۹ این مبلغ ۴۸۶ میلیون یورو بود.
وی در خاتمه با اشاره به چشم انداز سینمای آلمان می‌گوید: چشم‌انداز سینمایی آلمان با چالش‌های قابل توجهی روبه‌رو است، اما همچنین فرصت‌هایی وجود دارد که برآمده از نبوغ فعالان حوزه سینماست. تغییرات به واسطه پلتفرم‌های استریمینگ نقش سنتی سینما را تغییر داده است، اما با رویکردهای نوآورانه و تجربه‌های منحصر به فرد، سینماها می‌توانند همچنان نقش مهمی در فرهنگ فیلم آلمان ایفا کنند. سال‌های آینده نشان خواهند داد که سینماها چگونه این چالش‌ها را مدیریت می‌کنند و به شرایط جدید سازگار می‌شوند.
هنوز دیدگاهی منتشر نشده است